114001

Rola instrumentu rozwiązywania sporów

Organizacje międzynarodowe odgrywają rolę instrumentu rozwiązywania sporów międzynarodowych, a ich struktury posiadają instrumenty umożliwiające reakcję na krytyczny poziom nasilenia kryzysu.

Organizacja Narodów Zjednoczonych jest organizacją o zasięgu globalnym, zajmującą się rozstrzyganiem sporów międz. Art. 33 KNZ mówi, iż w przypadku konfliktu, który nie jest jeszcze zbrojny, zastosowanie mają metody pokojowego rozstrzygania sporów; rokowania, badania, pośrednictwo, pojednanie, arbitraż, rozstrzygnięcie sądowe, odwołanie się do organizacji lub układów regionalnych bądź inne. Z kompetencji ONZ w tym zakresie korzystać mogą również państwa, które nie są członkami tej organizacji. Rada Bezpieczeństwa może udzielić zaleceń, co do konieczności zastosowania określonych metod pokojowych, ale nie może nic narzucić (bez zgody stron konfliktu).

Inne porozumienia o charakterze regionalnym w tym zakresie

-    Protokół z Buenos Aires podpisany przez Organizację Państw Amerykańskich (1967)

-    Konwencja w sprawie pokojowego regulowania konfliktów podpisana przez EWG C57)

-    Protokół w sprawie mediacji, koncyliacji i arbitrażu Organizacji Jedności Afrykańskiej (’64)

-    Akt Końcowy KBWE (75).

Rokowania dyplomatyczne są instrumentem dodatkowym wykorzystywanym przez państwa, wpływają łagodząco na kwestie sporne. Tzw. dyplomacja interwencyjna wykorzystuje niektóre aspekty dyplomacji prewencyjnej jest to rozmieszczenie misji obserwatorów cywilnych, monitorowanie procesu rozbrojenia oraz wprowadzanie postanowień pokojowych. W przypadku przerodzenia się sporu w konflikt zbrojny, główna rola jego rozwiązania przypada ONZ. Społeczność międzynarodowa udzieliła tej organizacji do zastosowania siły w przypadku konfliktów, których nie da się inaczej rozwiązać. Zasady użycia siły określa rozdz. VII KNZ. Akcja w razie:

-    zagrożenia pokoju

-    naruszenia pokoju

-    aktów agresji.

Gdy spór zagraża bezpieczeństwu międzynarodowemu RB ma prawo zastosować środki niewymagające użycia siły zbrojnej (art.41):

-    zupełne lub częściowe przerwanie stosunków gospodarczych oraz komunikacji kolejowej, morskiej, lotniczej i innej

-    zerwanie stosunków dyplomatycznych.

Jeśli Rada uzna, że te środki są niewystarczające może przeprowadzić akcję wojskową. Zakres akcji określa art, 42 KNZ jest to: demonstracja, blokada i inne operacje sił zbrojnych. Pośredniczą przy zastosowaniu środków przymusu również układy regionalne, aczkolwiek żadne środki przymusu nie mogą być zastosowane na podstawie układów regionalnych ani przez organizacje regionalne