Podmioty na prawach strony występują w cudzej sprawie, ale w interesie publicznym (np. prokurator). Ich udział nie jest zależny od woli stron - mogą działać zgodnie z interesem strony lub wbrew jej interesowi. Nie dotyczy ich również wynik rozstrzygnięcia.
Podmiotem na prawach strony może być:
a. może żądać wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem
(np. w sprawach indywidualnych jak i w sprawach dotyczących społeczności lokalnych);
b. żądanie prokuratora nie jest wiążące dla organów administracji;
c. prokurator może przyłączyć się do toczącego postępowania jeżeli uznaje swój udział
za konieczny; w sprawach o szerszym wydźwięku społecznym (prestiżowym) jest powiadamiany przez organ, w innych sprawach - przez strony. Może też powziąć informację z urzędu;
d. prokurator może działać w interesie strony albo wbrew jej interesowi; jeżeli prokurator poinformuje organ, że przyłącza się do postępowania, to przysługuje mu prawo do:
składania wniosków dowodowych;
-> może brać udział w czynnościach procesowych;
-> może wnosić środki zaskarżenia;
Organ przesyła prokuratorowi odpisy wszystkich dokumentów, które sporządził w sprawie. Prokurator może wnieść sprzeciw do każdej decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub innej ustawy przewidują uchylenie, zmianę lub stwierdzenie nieważności decyzji albo wznowienie postępowania. Sprzeciw może być wniesiony w każdym czasie, chyba, że przepis wyznacza termin. Sprzeciw, w którym prokurator precyzuje czego żąda, powinien być rozpatrzony przez organ w terminie 30 dni. O wniesionym sprzeciwie organ informuje stronę. Organ nie jest związany żądaniem prokuratora.
e. po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, jeżeli organ uzna żądanie prokuratora za zasadne, uchyla lub zmienia decyzję. Jeżeli uzna, że rozstrzygnięcie jest słuszny odmawia uchylenia lub zmiany rozstrzygnięcia. Od tej decyzji służy odwołanie.
b) RPO fart. 14 ustawy o RPO);
RPO w postępowaniu administracyjnym przysługują prawa prokuratora, poza prawem wniesienia sprzęciwil Zgodnie z ustawa o RPO Rzecznik sam wyznacza sobie zakres działania w związku z tym programowo nie angażuje się w sprawy indywidualne.
c) Organizacja społeczna (artykuł 31 KPA);
Musi działać w cudzej sprawie, w interesie społecznym, a sprawa musi znajdować się w zakresie statutowego działania organizacji. W postępowaniu administracyjnym mogą uczestniczyć tylko te organizacje, które spełniają warunki określone w ustawie Prawo o stowarzyszeniach.
Organizacja może żądać wszczęcia postępowania, musi załączyć odpis regulaminu lub statutu, by organ mógł stwierdzić, czy jest uprawniona do takiego działania.
Organ w drodze postanowienia wszczyna bądź odmawia wszczęcia postępowania. Na takie postanowienie służy zażalenie.
Organizacja społeczna może żądać dopuszczenia jej do udziału w toczącym się postępowaniu, organ może przychylić się do tego żądania lub odmówić w formie postanowienia na które służy zażalenie. Przedstawicielowi organizacji służą prawa strony. Jeżeli organizacja nie bierze udziału w postępowaniu to może za zgodą organu zająć stanowisko w sprawie w postaci na przykład uchwały zarządu organizacji.