116128

antagomstycznych osiedli atakowani są nie tylko pseudokibice, ale również ludzie nie związani w jakikolwiek sposób z kibicowaniem, czy grupami subkulturowymi. Stosowana jest zasada odpowiedzialności zbiorowej. W ostatnich kilku latach doszło do szczególnie brutalnych incydentów zakończonych wypadkami ciężkich zranień i wypadkami śmiertelnymi. Wśród ofiar znalazły się również przypadkowe osoby nie związane z subkulturami pseudokibiców - wyłącznie dlatego, że mieszkały na terenie osiedla .zawłaszczonego" przez zwolenników wrogiego klubu. Nieco inną formą walk są tzw. „ustawki" - mające charakter zbiorowych pojedynków pomiędzy grupami

Biorąc pod uwagę kryterium sposobu zawłaszczenia przestrzeni osiedli proponujemy wyróżnienie czterech typów .zawłaszczenia przestrzeni" przez młodzież i subkultury młodzieżowe:

1.    Zawłaszczenie przestrzeni kompensacyjne - zachowania będące wynikiem braku/niedostatku przestrzeni potrzebnej do zaistnienia jako grupa (w pewnym sensie brak przestrzeni publicznej dla młodzieży). Przejawia się jako wspólne przesiadywanie na klatkach schodowych, hałasowanie, palenie papierosów, bez wyraźnych oznak agresji skierowanej w kierunku lokatorów. Działania indywidualne i subkultur blokersów.

2.    Zawłaszczenie przestrzeni ewoluijące w kierunku przestępczości. Przejawia się podobnie jak uprzednio, połączone jest z objawami agresji: zaczepek. wyzwisk, wandalizmem, próbami rozbojów i terroryzowania mieszkańców. Działania indywidualne, subkultur blokersów i dresiarzy.

3.    Zawłaszczenie przestrzeni jako podział na strefy wpływów kibiców/pseudokibiców klubów sportowych. Daleko zaawansowana identyfikacja poszczególnych osiedli z klubami sportowymi. Subkultury pseudokibiców wymuszają identyfikację z klubem na młodzieży danego osiedla. Taka wymuszona identyfikacja jest zarazem przyczyną walk z młodzieżą osiedli .reprezentującą" konkurencyjny klub sportowy. Działania subkultury pseudokibiców.

4.    Zawłaszczenie przestrzeni typowo przestępcze. Podział przestrzeni osiedli i miasta np. na strefy sprzedaży narkotyków pomiędzy poszczególne subkultury/gangi przestępcze. Działania dresiarzy i regularnych przestępców.

Uzurpatorskie zawłaszczanie przestrzeni opuszczonych - squaty.

Squaty (spolszczone „skłoty") są niezamieszkałymi, opuszczonymi budynkami zajętymi przez subkulturę squatersów. Squatersi utożsamiają się na ogół z anarchistami. Ruch rozwija się w Stanach Zjednoczonych, w Niemczech, w Holandii. W Polsce najbardziej znanymi squatami są: .Fabryka' w Warszawie, „Rozbrat" w Poznaniu. „De Centrum" w Białymstoku. „Elektromadonna" w Częstochowie, .La Tryna" w Sosnowcu. „Krzyk" i „Hawira" w Gliwicach. „Rejon 69" i „Kromera" we Wocławiu.

Jednym z bardziej znanym jest squat „Rozbrat" w Poznaniu. Powstał (a właściwie został zajęty) w roku 1994. Jest nim barak na terenie dużego obszaru o charakterze przemysłowo -magazynowym. Niewyjaśniona sytuacja prawna obiektu, przewlekłe postępowania sądowe sprzyjają Kolektywowi Rozbratu (tak nazywają sami siebie ludzie związani z tym miejscem) i umożliwiają funkcjonowanie squatu. W ciągu szesnastu lat działalności zaadaptowano kolejne budynki. Obecnie w siedmiu budynkach - barakach mieszczą się m.in. biblioteka, dwie sale koncertowe, dwa bary. ciemnia fotograficzna i klub z biurem Federacji Anarchistycznej - Sekcja Poznań. Squatersi starają się działać legalnie - płacą za media, zajmują budynki rzeczywiście w jakimś sensie opuszczone. Tworzą autentyczne, blisko ze sobą związane wspólnoty.

Squat „Rozbrat", podobnie jak inne squaty prowadzi bogatą działalność prospołeczną. Przeprowadzane są cykliczne akcje .Jedzenie zamiast bomb" polegające na rozdawaniu darmowych posiłków, przy jednocześnie prowadzonych protestach antywojennych. Organizowane są wigilie dla bezdomnych na dworcu. Podejmuje się także próby pomocy ludziom oszukiwanym przez pracodawców - powołano Pogotowie Pracownicze. W szerszym wymiarze działalność społeczną próbuje prowadzić porozumienie społeczne „Poznań dla ludzi". Zasięg działalności subkultury squatersów i liczba squatów są ograniczone. Zjawisko ma marginalne znaczenie.

Christiania

Christiania jest autonomiczną wspólnotą społeczną powstałą w 1971 roku w wyniku zajęcia opuszczonych budynków byłych koszar wojskowych przez hippisów - squatersów. Zajęcie zostało usankcjonowane przez władze duńskie. Enklawa jest swego rodzaju jedynym na świede fenomenem - olbrzymim squatem. rządzącym się w pewnej mierze własnymi prawami. Prawa te zostały skodyfikowane w roku 1994 w postaci nieoficjalnego kodeksu. Christiania liczy obecnie około 900 mieszkańców, w szczytowym okresie rozwoju ludność dochodziła do kilku tysięcy osób.

Początkowo uważano, że Wolne Miasto Christiania spełni dwie role: