116555

NAZEWNICTWO ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH

I. Tlenki

a)    wg nazw systematycznych ze wskazaniem ilości atomów tlenu i łączącego się z nim pierwiastka(używając liczebników greckich di-, tri-, tetra-, penta-. beksa- albo polskich: dwu-, trój- cztero- itd.

b)    po nazwie tlenek i nazwie łączącego się z tlenem pierwiastka podawany jest stopień utlenienia pierwiastka łączącego się z tlenem

np. NO - tlenek azom(II); NzO - tlenek azońi(I); NO2 - dwutlenek azotu albo tlenek azom(IV); N2O1- tlenek azotu(V); FeO -tlenek żdaza(II); FejO» -tlenek żdaza(III); CbO- -tlenek chloru(VII); SO.> - tlenek siarki(lV); SO_t - tlenek siarki(VI); P₂0-,-tlenek fosforu(V); P₄0₆ -tlenek fosforti(III): CO - tlenek węgla(II): C0₂ - dwutlenek węgla lub tlenek węg|a(IV)

Z Aniony

nazwy anionów jednoatomowych tworzy się od nazwy pierwiastka z dodaniem końcówki -ek lub -ik; np.

Cl - chlorek; P - fosforek; Br - bromek; J - jodek; S* - siarczek; N* - azotek; P^v - fosforek; C^4, - węglik; B^y - borek; O²' -tlenek; H' - wodorek;

nazwy anionów wie loat om owych zakończone są na -ek lub -an np.

OH -wodorotlenek; CN' -cyjanek; NO» -azotan(V); NO/ -azotan(III); SO/ -siarczan(IV); SOr -siarczan(VI); CIO/ -chloran(VII); PO/ - ortofosforan(V); PO/ - fosfor an(III); Cr O/ -duomian(VI>. O2O7* - didiromian(VI); MnO/ -manganian(VII); MnO/ -manganian!VI);

3.    Kwasy

nazwy kwasów beztlenowych tworzymy wykorzystując nazwy anionu jednoatomowego albo zakańczając końcówką -owy np.

HC1 - chlorek wodoru albo kwas cliiorowodorowy; HBr - bromek wodoru albo kwas bromowodorowy; H.*S - siarczek wodoru albo kwas siarkowodorowy; HJ - jodek wodoru albo kwas jodowodorowy

nazwy kwasów tlenowych posiadają końcówkę -owy z uwzględnieniem stopnia utlenienia atomu centralnego np. H.-SOt - kwas siarkowy! VI); H.SOi - kwas siarkowy!IV); HNO, - kwas azotowy! V); HNO.- - kwas azotowy(III); HiPOj -kwas fosforowy(I); H3PO3 - kwas fosforowy!III); H1PO4 - kwas ortofosforowy!V); H.-COj - kwas węglowy; HCIO -kwas chlor owy (I);

HCIO.- - kwas chlorowy(III); HClOi - kwas chlorowy! V); HC10_t - kwas chlorowy! VII)

4.    Wodorotlenki

Nazwę tworzymy podając nazwę wodorotlenek oraz nazwę pierwiastka a w przypadku gdy istnieją dwa lub więcej wodorotlenki tego samego metalu podajemy stopień utlenienia tego metalu. Należy pamiętać, że nie podajemy stopnia utlenienia dla pierwiastków I i II grupy (litowce i berylowce) np

NaOH - wodorotlenek sodu; Fe(OH)₂ - wodorotlenek żelaza(II); Fe(OH)j - wodorotlenek żelaza(III); NHiOH wodorotlenek anionu

& Sole

nazwy soli beztlenowych tworzymy dodając do nazwy anionu jednoatomowego nazwę pierwiastka!metalu), podając za nazwą soli

stopień utlenienia metalu np.

FeCl.* - chlorek żełaza(II); FeCli - chlorek żelaza(III)

nazwy soli tlenowych tworzymy dodając do nazwy anionu wieloatomowego zakończonego na -an(z podaniem stopnia utlenienia atomu centralnego anionu) nazwę pierwiastka(metalu). podając za nazwą soli stopień utlenienia metalu np.

FeSO_t- siarczan!VI) żelaza!/!); Na JPO, - ortofosforan(V) sodu

6.    Wodorosole

Wodorosole powstają wtedy gdy w cząsteczce kwasu zawierającym dwa lub więcej wodorów kwasowych nie wszystkie zostaną wymienione na metal. Nazwy tych soli tworzy się przez dodanie przedrostka wodoro-(jeśli sól zawiera dwa wodory kwasowe daje się liczebnik dwu) po czym daje się nazwę anionu np.

NaH.POi - dwuwodorofosforan sodu; NaHCOj - wodorowęglan sodu

7.    Hydroksysole

Gdy w cząsteczce wodorotlenku mającego więcej niż jedną grupę OH' w trakcie tworzenia soli nie wszystkie grupy OH zostaną zastąpione anionem, wówczas sole takie określa się jako hydroksysole np.

AL(OH).>Cl - chlorek dwuwodorotlenek glinu

8.    Wodorki

Należy pamiętać, że w przypadku wodorków umieszczamy zawsze składnik bardziej elektrododatni na pierwszym miejscu i w zależności od tego inaczej nazywamy wodoiki np. NaH - wodorek sodu; HCl - chlorek wodoru