Werzyciel ma prawo, jeżeli nic innego nie wynika z natury zobowiązania, nie przyjąć świadczenia oferowanego przez inną osobę.
Jeżeli za dłużnika może spełniać świadczenie osoba trzecia to nawet jeśli czyni to bez zgody dłużnika, a nawet wbrew jego woli, to świadczenie ulega wygaśnięciu. Jeśli jednak wierzyciel nie przyjmie świadczenia od osoby działającej bez zgody dłużnika to nie ma ujemnych konsekwencji - nie popada w zwłokę. - wyjątek - wierzytelność pieniężna - nie może odmówić przyjęcia wierzytelności od osoby nawet działającej bez wiedzy dłużnika - 356 k.c.
Art. 356. [ Osobiste świadczenie dłużnika ]
§ 1. Wierzyciel może żądać osobistego świadczenia dłużnika tylko wtedy, gdy to wynika z treści czynności prawnej, z ustawy albo z właściwości świadczenia.
§ 2. Jeżeli wierzytelność pieniężna jest wymagalna, wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia od osoby trzeciej, chociażby działała bez wiedzy dłużnika.
Należy świadczyć do rąk wierzyciela
Art. 464. [ Świadczenie do rąk osoby okazującej pokwitowanie ]
Świadczenie do rąk osoby, która okazuje pokwitowanie wystawione przez wierzyciela, zwalnia dłużnika, chyba że było zastrzeżone, iż świadczenie ma nastąpić do rąk własnych wierzyciela, albo chyba że dłużnik działał w złej wierze.
Jeśli świadczenie odbierze osoba nieuprawniona lub niezdolna do odbioru to nie wywołuje ono skutku - wierzytelność nie wygasa.
Wyjątek - jeśli mimo dokonania świadczenia osobie nieuprawnionej zostanie ono obrócone na korzyść wierzyciela albo jeśli jego spełnienie wierzyciel potwierdza.
Art. 513. [ Zarzuty dłużnika ]
§ 1. Dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie.
§ 2. Dłużnik może z przelanej wierzytelności potrącić wierzytelność, która mu przysługuje względem zbywcy, chociażby stała się wymagalna dopiero po otrzymaniu przez dłużnika zawiadomienia o przelewie. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy wierzytelność przysługująca względem zbywcy stała się wymagalna później niż wierzytelność będąca przedmiotem przelewu.
Czyli gdy przelew jest bez świadomości dłużnika, to nie można go ciągnąć do odpowiedzialności [dłużnika] skutek prawny świadczenia dawnemu wierzycielowi będzie się już odnosił względem nowego wierzyciela.
Art. 108. [ Czynność prawna z pełnomocnikiem ]
Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony
Czyli, że świadcząc do rąk pełnomocnika, którego upoważnienie wygasło, dłużnik doznaje ochrony wg przepisów o skutkach wygaśnięcia pełnomocnictwa - czyli skoro nie wie. że pełnomocnictwo wygasło, to uznaje, że świadczył do rak osoby umocowanej i tym samym jego świadczenie wygaśnie.
Zobowiązania wzajemne (ekwiwalentne)
Art. 488. [ Jednoczesne spełnienie świadczeń wzajemnych ]
§ 1. Świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych (świadczenia wzajemne) powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia. § 2. Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego.
To wstrzymanie się nie ma charakteru prawnego zatrzymania, ale tylko i wyłącznie charakter prawny odraczający - czyli odraczam świadczenie aby zmobilizować drugą stronę i aby świadczyła swoje.
Prawo do zatrzymania polega na uprawnieniu dłużnika do odmówienia wykonania swojego świadczenia dopóki wierzyciel nie zaspokoi roszczenia, które przysługuje dłużnikowi przeciw niemu. Zobowiązany do wydania rzeczy cudzej - może ją zatrzymać aż do zwrotu lub zabezpieczenia wyłożonych na tę rzecz wydatków oraz zwrotu szkód, które dana rzecz wyrządziła.