117348

emisji pieniądza spowodowałoby tylko wzrost cen, gospodarka zaś nadal pozostałaby w stanie kryzysu. W fazie rozkwitu państwo hamuje emisję pieniądza papierowego;

4.    Planowanie gospodarcze. W gospodarce rynkowej planowanie gospodarcze ma charakter indykatywny (nie dyrektywny). Specjalne służby planistyczne, opracowując krótko- i długoterminowe plany, wskazują przedsiębiorstwom i organom państwowym warunki niezbędne do utrzymania równowagi gospodarczej. Planowanie to ma najczęściej charakter wieloletnich programów, np.4-, 5- czy 6-letnich, z wyraźnie określonymi priorytetami gospodarczymi. Najbardziej rozwinięte planowanie gospodarcze o takim charakterze występuje we Francji;

5.    tworzenie silnego sektora publicznego. Sektor publiczny obejmuje urzędy oraz przedsiębiorstwa państwowe, federalne, stanowe, wojewódzkie, miejskie (municypalne) itd. Przedsiębiorstwa państwowe najczęściej tworzono wtedy, gdy prywatny business nie chciał inwestować w określone dziedziny życia gospodarczego ze względu na niską rentowność. Ponieważ chodziło tutaj o kolej, wodociągi, telefony, pocztę i telegraf czy o gazociągi, tj. dziedziny gospodarki niezbędne do normalnego funkcjonowania społeczeństwa, więc musiało wkroczyć państwo bądź władze regionalne czy municypalne, tworząc własne przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Sektor publiczny to nie tylko przedsiębiorstwa publiczne, ale i potężne centrum polityczno-gospodarcze, które może określać politykę makroekonomiczną, koordynując tym samym funkcjonowanie gospodarki.

Współczesne gospodarki rynkowe są nękane przez cztery plagi: inflację, bezrobocie, deficyt budżetowy i recesję (brak wzrostu gospodarczego). Te wzajemnie powiązane zjawiska nie omijają i naszej gospodarki. Według ocen międzynarodowych kół finansowych i gospodarczych, Polska jest wprawdzie najbardziej zaawansowana w procesie przekształcania ustroju gospodarczego i ma najbardziej prężną gospodarkę spośród krajów wychodzących z systemu planowo-nakazowego, jednak nadal ma kłopoty z deficytem budżetowym i inflacją.

2. Budżet państwa i jego składowe

Budżet państwa - to zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków, uchwalane co roku przez parlament w formie ustawy budżetowej. Podmiotem budżetu państwa jest rząd, który przygotowuje zestawienie przewidywanych dochodów oraz wydatków państwa w danym roku kalendarzowym. Preliminarz ten jest zatwierdzany przez parlament, który przekształca go w ustawę budżetową. Upoważnia ona i zobowiązuje rząd do pozyskiwania dochodów oraz dokonywania wydatków budżetowych. Umożliwia zasilenie środkami finansowymi instytucji budżetowych, co warunkuje icłi działanie. Obecnie w sferze budżetowej zatrudniony jest co czwarty pracujący Polak. Uposażenia tej sfery są wypłacane dzięki podatkom płaconym przez innych. Jeśli więc mówimy o brakach w budżecie, to wynikają one z braku wpływów, których nie starcza na pokrycie niezbędnych wydatków, a są one znaczne, skoro co trzeci złoty z polskiego produktu krajowego brutto (PKB) wydatkowany jest przez budżet.

Produkt krajowy brutto (PKB) - to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze (ziemia, kapitał, praca i przedsiębiorcy), zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

Przygotowując budżet, rząd musi przestrzegać czterech następujących zasad: