człowiek żyje, lub, kiedy umarł (instytucja stwierdzenia zgonu, stwierdzenie, na podstawie dowodów pizez sąd, że człowiek nie żyje). Jeśli nie ma dowodów, co się dzieje z człowiekiem, wiadomo, tylko, że go nie ma (zaginięcie). Instytucja uznam a za zmarłego, orzeczenie sądu, uznające kogoś po pewnym określonym, czasie za zmarłego. Standardowy termin to 10 lat liczone od końca roku, kiedy osoba zaginęła. Jest to pewien stan prawny, ale bez pewności, że jest poprawiły. Jeśli osoba się odnajdzie, to sąd cofa swoją decyzję, ale nie zawsze udaje się wszystko odzyskać.
5.2. Osoby prawne - mają jakiś początek, mają koniec, ale nie muszą go mieć.
Osobę prawną można rozwiązać. Przepis indywidualizuje jednostkę organizacyjną -> tworzy osobę prawną (np. podział samorządowy). Często przepisy mówią, jedynie, jakie cechy ma spełnić ten twór, aby był jednostką określonego rodzaju (np. spółdzielnią, spółką, stowarzyszeniem) i stwierdza, że dany podmiot jest osobą prawną Weryfikacja -> czy są spełnione warunki bycia osobą prawną -rejestracja. Istnieje organ rejestrowy przeprowadzający daną weryfikację. Jest prowadzony rejestr, ma on funkcję weryfikacyjną. Funkcja informacyjna rejestru. Rejestry są jawne. Najważniejszy to KRS (krajowy rejestr sądowy), rejestr dla związków wyznaniowych. Organami rejestracyjnymi są sądy administracyjne. Jeżeli przepis określa jak powstała osoba prawna, to można również na podstawie tego przepisu zmienić, lub zlikwidować osobę prawną (upadłość, czas, na którym osoba była utworzona). Finał to wykreślenie z rejestru.
6. Osoba fizyczna od początku do końca ma taką samą zdolność prawną. Tylko naściturs Mają ograniczoną zdolność prawną. Osoby fizyczne mają zróżnicowany zakres zdolności do czynności prawnych, ze względu na 2 czynniki:
6.1. Wiek - jakaś umowna granica wieku (pełnołetności)
6.2. Stan psychiczny - ktoś może być upośledzony, cierpieć na chorobę psychiczna itp. Musi to być orzeczone, orzeczeniem sądu o ubezwłasnowolnieniu (całkowite - nie jest w stanie prowadzić swoich spraw, częściowe - potrzebuje pomocy w prow adzeniu swoich spraw).
7. Osoba prawna ma węższy zakres działania, węższą zdolność prawną. Osoba prawna ma zdolność do czynności prawnych, z zasady jest to pełna zdolność, chyba, że z pewnych przepisów wynika, że zdolność ta jest ograniczona.
8. Grupy osób fizycznych:
8.1. Pełna zdolność do czy nności prawnych Osoby, które ukończyły lat 18 i nie są ubezwłasnowolnione. Istnieje pewien wyjątek, istnieje możliwość zawarcia małżeństwa przez dziewczynę mającą 16 lat, wtedy uzyskuje pełną zdolność do czynności prawnych - trwale.
8.2. Nie mają zdolności do czynności prawnych - może zawrzeć umowę powszechnie zawieraną, w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Umowa musi być dobrze wykonana, wtedy jest ważna (np. dziecko kupuje clileb). Osoby niemające 13 lat i mające 13 lat, ale ubezwłasnowolnione całkowicie nie mają zdolności do czynności prawnych.
8.3. Ograniczona zdolność do crrnności prawnych - mogą zawierać drobne umowy, swobodnie dysponować swoim zarobkiem, jeśli maja jakieś składniki majątkowe mogą nimi rozporządzać. W pozostałych przypadkach osoba może dokonać czynności, ale za zgodą przedstawiciela. Osoby, które ukończyły lat 13, ale nie ukończyły 18 i nie zostały ubezwłasnowolnione całkowicie, albo mają 18 lat