• choć w innych państwach istnieją ku temu podstawy prawne. Brak takich podstaw w świetle przypisów Konstytucji powoduje, że w RP reprezentacje jednostek samorządu terytorialnego, w tym ogólnokrajowe, mogą powstawać jedynie dobrowolnie, uzyskując status stowarzyszeń w rozumieniu Prawa o stowarzyszeniach, mającego w tych sprawach odpowiednie zastosowanie.
Organizacja samorządu terytorialnego
• ustawą z 24 lipca 1998 r wprowadzony został trójstopniowy podział terytorialny państwa. Jednostkami zasadniczego podziału terytorialnego państwa z dniem 1 stycznia 1999 r. stały się — w myśl ust. I ustawy — gminy, powiaty i województwa. Powiaty i województwa zyskały przymiot wspólnot samorządowych.
Ograniczeniu uległa administracja rządowa — i to zarówno specjalna, jak i ogólna T a pierwsza może być tworzona — w myśl art 5 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowrej w województwie — wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekr aczającym obszar województwa Ta dmga została ograniczona w terenie do ur zędu wojewody oraz związanej z nim terenowej administracji zespolonej.
W rezultacie ukształtował się nowy system administracji publicznej w terenie, z podstawą tego systemu — samorządem terytorialnym, funkcjonującym na każdym szczeblu podziału terytorialnego, administracją rządową ogólną ograniczoną do szczebla wojewódzkiego oraz okrojoną administracją specjalną
Gmina jako podstawa struktury terytorialnej samorządu
• Przepisy art. 164 Konstytucji, nie przesądzając o strukturze samorządu terytorialnego i odsyłając w tej mierze do ustawy', określają miejsce gminy w systemie samorządu terytorialnego. Traktują gminę jako podstawę samorządności terytorialnej.
Tak daleko idących regulacji prawnych dotyczących miejsca gminy w systemie samorządu terytorialnego nie zawierała ani Konstytucja z 1921 r., ani też Konstytucja z 1935 r. Ta pierwsza stanowiła tylko, że samorząd terytorialny ma działać w województwach, powiatach i gminach, a jednostki samorządowe mogą łączyć się w związki (art. 65). Podtrzymywała to, choć w nieco innym kontekście, Konstytucja z 1935 r. Dopiero Ustawa konstytucyjna z 1992 t określiła miejsce gminy w systemie samorządu terytorialnego (art 70 ust. 41) w sposób zbliżony do aktualnej r egulacji
• Ustawodawca nie może przekazywać innym jednostkom samorządu terytorialnego zadań w zakresie, który mógłby zagrozić tak ukształtowanej pozycji gminy
Referendum lokalne
• Referendum lokalne jest elementem szerszej instytucji referendum regulowanej art. 62 Konstytucji