2455029148

□ HISTORIA

Monografie

Rafał Galuba, Archiwa państwowe w latach 1918-2011. Podstawy prawne działalności (ok. 50,0 ark.)

Obszerne opracowanie całokształtu problematyki podstaw prawnych funkcjonowania archiwów polskich i zarządzania dokumentacją w latach 1918-2011 zostało usystematyzowane w trzech częściach odpowiadających kolejnym etapom rozwoju archiwów polskich. Na podkreślenie zasługuje niezwykła złożoność problematyki prawnej na przestrzeni prawie stu lat, gdy radykalnym zmianom podlegał ustrój państwa. Pozwala to prześledzić ewolucję prawodawstwa polskiego dotyczącego sfery archiwalnej, postępującą informatyzację ich działalności, wpływ procesu demokratyzacji stosunków w państwie na formy i zakres prac archiwalnych, tworzenie archiwów innych niż podległe Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych oraz praw obywateli do dostępu do zgromadzonych w tych instytucjach materiałów archiwalnych.

Zbyszko Górczak, Kariery majątkowe rodzin aspirujących do kręgu elity możnowładztwa wielkopolskiego w drugiej połowie XV i początkach XVI w.

Monografia przedstawia rozwój dóbr ziemskich ośmiu rodzin w Wielkopolsce w XV i początkach XVI w., które z różnych przyczyn nie zdołały utrwalić osiągniętej pozycji i na stałe dołączyć do kręgu dzielnicowej elity. Opracowanie oparte przede wszystkim na materiale zaczerpniętym z rękopiśmiennych ksiąg wielkopolskich sądów grodzkich i ziemskich zawiera omówienie mechanizmów budowania prywatnych latyfundiów możnowładczych przez rodziny i osoby robiące karierę w służbie królewskiej lub w Kościele, roli zbudowanego majątku dla zachowania osiągniętej pozycji społecznej i politycznej, a także przyczyn stosunkowo częstej w późnym średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej rotacji elit oraz nietrwałości karier możnowładczych.

Ewa Piotrowska, Nauka a ideologia. Matematycy i matematyka w III Rzeszy

(ok. 30,0 ark.)

Na przykładzie losów matematyków i matematyki w III Rzeszy pokazano, jak matematyka podlegała presji ideologicznej. Po dynamicznym rozkwicie matematyki niemieckiej z przełomu XIX i XX wieku oraz okresu Republiki Weimarskiej nastąpiło jego zahamowanie, a wręcz zaprzepaszczenie w III Rzeszy -w następstwie rasistowskiej polityki naukowej doszło do masowej emigracji matematyków pochodzenia żydowskiego, wykształciła się tzw. nowa matema-

14