Jesteśmy w stanie odkodować z wypowiedzenia Maria przyszła za wcześnie - odkodowujemy, że Maria przyszła za wcześnie. Ale z tego, zę to odkodowaliśmy nie znaczy, ze w to uwierzyliśmy.
Dlatego, ze odkodować można też nieprawdę. Można odkodować z języka również rzeczy nieprawdziwe i jest to rzecz normalna.
Na podstawie wnioskowania, możemy stwierdzić, czy wierzymy, w to, co mówi nasz nadawca, czy nie. Odrzucamy na podstawie wnioskowania właśnie, mniej prawdopodobne interpretacje. Przy czym w wypadku sytuacji banalnych, robimy to automatycznie, nie zdajemy sobie sprawy z tego, ze możliwe jest drugie odkodowanie.
Jeżeli jedno znaczenie jest przyjazne a drugie oczywiste, to tego drugiego możemy nie zauważyć.
Do zrozumienia wypowiedzi potrzebne są właściwe przesłanki.
Po to, żeby opisać, skąd one się biorą i dlaczego są takie, wprowadza się podstawowe pojęcia:
v Otoczenie kognitywne - teoretycznie, we wcześniejszych modelach komunikacji mówiono, że wszelkie wnioskowanie, które nadawca zleca odbiorcy musi być oparte na przesłankach, ale że tak naprawdę dla komunikacji skutecznej, podstawą jest wspólna wiedza nadawcy i odbiorcy. Nadawca wie, ze A, odbiorca wie, ze nadawca wie, że A, nadawca wie, że odbiorca wie, że nadawca wie, ze A... etc. Trzeba wiedzieć, co należy do wspólnej wiedzy, a co do niej nie należy, „słyszałeś, że..." - zakłada, że wypowiedź nie należy do wspólnej wiedzy odbiorcy. Wiedza jest pewna. Bardzo często możemy tylko przypuszczać, ze coś nasz nadawca wie, albo nie wie, a to i tak jest za mocne v Fakt dostępny. I Założenia przyjmowane
W związku z tym - model wspólnej wiedzy zastępuje się modelem wspólnego otoczenia kognitywnego. Na otoczenie kognitywne każdej osoby składają się wszystkie dostępne tej osobie fakty. Fakt jest dostępny dla danej osoby, jeśli umie ona w umyśle stworzyć reprezentację faktu. Każdy człowiek ma sobie tlyko właściwe otoczenie kognitywne. Zestaw faktów jest dla tej osoby unikatowy. Dokładny zestaw faktów. Można jednak przyjąć, ze mnóstwo faktów jest dostępnych także mojemu adresatowi. I wspólne otoczenie kognitywne to zestaw faktów dostępnych nadawcy i i odbiorcy. Niemniej - nadawca nie ma wiedzy, które fakty są dostępne odbiorcy. Wiadomo jednak, ze jeśli pewne fakty są dostępne mnie, to są też dostępne innej osobie.
Ex.:
To jest sceneria, na widok której Mariannę Dashwood zaczęłaby omdlewać. Pewne fakty nie są dostępne naszemu otoczeniu kognitywnemu.
Mary i Piotr są w tym samym otoczeniu kognitywnym.
Dzwoni telefon.
Dla Mary i Petera dostępny jest fakt, że dzwoni telefon.
Dla Mery i Petera dostępny jest fakt, że fakt, iż telefon dzwoni jest dostępny dla Petera i Mary.
Peter i Mary przyjmują, ze dzwoni telefon i ze każdy z nich przyjmuje, ze telefon dzwoni.
Jeżeli nie przyjmą telefonu nie pojawi się:
OdbierzI Nie mogę odebraćI Powiedz, ze mnie nie ma.