123198

Glikokorty koidy:

Biosyntez a zachodzi w warstwie pasmowa tej kory nadnercza, one mają rdzeń pregnanu,

czyli należą do kortykosteroidów właściwych. Związkiem wyjściowym do ich syntezy jest cholesterol, z niego powstaje pregnenolon, z niego powstaje progesteron, następnie:

•    alko ulega utlenieniu w pozycji 21, (jest to kluczowa reakcja utlenienia dla syntezy gliko- i mineralokortykoidów) - powstaje dezoksykortykosteron

•    albo najpierw ulega hydroksylacji w pozycji 17 i powstaje 17-hydroksyprogcsteron.

Z dezoksykortykosteronu i 17-hydroksyprogestcronu następnie w wyniku 21 i 11 hydroksylacji (jest to druga kluczowa dla powstawania glikokortykoidów reakcja! powstają dwaj głowili przedstawiciele, odpowiednio (najważniejszy) kortyzol i drugi - kortykosteron, to są glikokortykoidy naturalne. Natomiast medycyna wykorzystuje szereg ich pochodnych modyfikowanych, które pewne działania glikokortykoidów mają znacznie wzmocnione, przede wszystkim różnią się od naturalnych glikokortykoidów okresem półtrwania. Obowiązują was na razie nazwy produktów pośrednich oraz nazwy enzymów, które katalizują reakcje, nie obowiązują wzory strukturalne.

Regulacja biosyntezy:

Podstawowe znaczenie w regulacji syntezy steroidów nadnerczowych ma ACTH (hormon adrenokortykotropowy). Znajduje się on pod kontrolą podw zgórzowego CRH. Warstwą na którą najsilniej działa jest warstwa pasmowata kory nadnercza. Warstwa mineralokortykoidowa czyli kłębuszkow ata mc znajduje się natomiast pod kontrolą ACTH,

zaś warstwa siatkowata w wyjątkowych sytuacjach, o których w dalszej części. Produktem kory nadnerczy w zakresie glikokortykoidów jest kortyzol, który wywiera działanie hamujące na przysadkę mózgową.

Kortyzol:

Główny glikokortykoid, jego transport w osoczu odbywa się za pomocą:

Transkortyny - 75% - specyficzne białko, spotkaliśmy się z nim przy omawianiu retinolu Albuminy - 15% - jak wszystkie związki w sposób nieswoisty W postaci w olnej - 10% - działa wyłącznie ta część.

Bardzo istotnym elementem dla:

(1)    zrozumienia działania glikokortykoidów,

(2)    dla zrozumienia racjonalnej terapii, przy pomocy glikokortykoidów,

(3)    dla zrozumienia diagnostyki kory nadnerczy ma cykliczność wydzielania glikokortykoidów.

Szczyt wydzielania glikokortykoidów występuje o godzinie 8⁰⁰ i o tej godzinie musi być pobrana u pacjentów diagnozowanych krew na badanie laboratoryjne. Ten szczyt wydzielania kortyzolu o godzinie 8⁰⁰ jest poprzedzony o godzinę szczytem wydzielenia ACTH. Natomiast po 12⁰⁰, około godziny 20°° i w dalszych godzinach następuje szczytowe obniżenie wydzielania glikokortykoidów, czyli drugim punktem czasowym jeśli chodzi o diagnostykę kory nadnerczy jest pobranie krwi o godzinie 20°°. W warunkach prawidłowych ta cykliczność i epizodyczność wydzielania wynosi około 50% różnicy stężeń. Prawidłowo wydzielany kortyzol powinien mieć stężenie o 20°° o połowę mniejsze niż o 8⁰⁰ rano. W wielu patologiach mimo granicznych wartości norm stężenia, następuje zachwianie cykliczności tego rytmu dobowego, co ma znaczenie diagnostyczne.

2