Przeciwstawiał się przeciwko wszelkiej organizacji państwa; • Zwolennicy tego kierunku socjalizmu opowiadali się za nieograniczoną wolnością jednostki, która była hamowana ich zdaniem przez państwo; " Dążyli do zniesienia instytucji państwa drogą rewolucji i stworzenie ustroju bezpaństwowego. Cel ten zamierzali zrealizować powołując organizacje spiskowe, działające na drodze zamachów terrorystycznych; • Głosili ideę równości, którą powinna zrealizować klasa robotnicza drogą rewolucji; " Poprzez strajk generalny można zlikwidować państwo, a na jego miejsce powołać związki zawodowe. Partie polityczne zbędne (anarchosyndykalizm). 3. Socjalizm bezpaństwowy Edwarda Abramów skiego • E. Abramowski tworzył w okresie zaborów (1868-1918); • Jest twórcą programu rewolucji moralnej - przekształceń w świadomości obywateli, które wiodą do wychowania nowych obywateli, zdolnych do działań dla siebie w stowarzyszeniach - ale nie na rzecz państwa; •
Był przeciwnikiem państwa; " Przyświecały mu w walce o nowy ład: niepodległość, sprawiedliwy ustrój oraz wolność jednostki w społeczeństwie; • Przyszły ustrój (socjalizm bezpan.sp. vowy} opierać się miał na wolnych stowarzyszeniach, na społeczelistwie srowarzyszemowym, mającym dobrowolny, ci nie przymusowy charakter: • Rewolucję należy czynić oddolnie. Urzędnicy nie są od • rewolucji. Państwo zbiurokratyzowane jest niezdolne do takich działań;
• Rewolucję może przeprowadzić tzw. kooperatywa - zbiór ludzi połączonych pracą i wspólnymi potrzebami. Prowadzi swoją politykę, która opiera się na aktywności człorJców kooperatywy. Członek kooperatywy dba o majątek jak o własny: " • Solidarność to powszechna zasada życia, którą należy realizować poprzez strajki i poprzez wzaj emną p omoc; " Samorządy stanową podsta\wve podmioty polityki społecznej; • Proponował stworzenie ruchu spółdzielczego. 4. Marksizm • Twórcy K. Marks (1818-1883) i F. Engels (1 820-1895); Podstawę marksizmu stanowił materializm dialektyczny, którego głównymi składnikami były: materia (jedyny realny byt, obiektywnie postrzegany, materia pien.yoma świat idei wtórny), świadomość (właściwość mózgu, prawa i zasady dialektyki (prawo walki przeciwieństw, prawo przechodzenia od form mniej zorganizowanych do złożonych, przechodzenie od tego co stare do tego co nowe, zasada związku, przyczyny) oraz teoria poznania; " Centralną tezą filozofii działań społecznych marksizmu jest teza -byt kształtuje świadomość"; Historia ludzkości to historia walk klasowych, toczonych na płaszczyźnie ekonomicznej, politycznej i ideologicznej; • Proletariat jako klasa społeczna, nie posiada własności prywatnej, ale walczy o władzę, o lepszy byt. Metodą walki jest rewolucja. Rewolucja to ruch, który zmiata Stan obecny, to parowóz dziejów'". Proletariat na drodze rewolucji przejmie władzę, ustanowi nowe społeczeństwo, charakteryzujące się równością położenia; • Rewolucja staje się koniecznością, gdyż klasa panująca nie oddaje władzy