44580

42. Rozwój księstwa mazowieckiego w XIII i XIV w.

Konrad mazowiecki już za swego życia wydzielił dwóm synem dzielnice: Bolesław miał uzyskać ziemią sandomierską i Mazowsze, Kazimierz- Kujawy. Fb jego śmierci najmłodszy z synów Ziemowit, mógł otrzymać ziemią łączy:ką i sieradzką, ale Kazimierz korzystając z obecności braci na pogrzebie ojca rajął je i objął na nimi rządy Ziemowit szukał wiąc odszkodowania u brata Bolesława. Uzyskał od niego ziemią czerska, a po jego rychłej śmierci odziedziczył po nim Mazowsze. W ten sposób rozdzieliła sią na dwie gałązie linia Konrada: kujawską idącą od Kazimierza i mazowiecką wcywrodzącą sią od Ziemowita. Ziemowit (zrn. 1262 r.), pozostawił po sobie dwróch synów Konrada i Bolesława, którzy nie mieli jeszcze lat sprawmy h, dlatego opieką nad nimi, aż do chwili wyznaczenia dzielnic (co na stąpi to ok. 1280 r.) wykonywała matka Fterejasława (córka halickiego Ebniela). Dlatego Mazowsze, które w XIV w. miało sią rozpaść na całą konstelacją ksiąstw stanowiło niepodzielną administracyjnie całość. Mimo to wcciąż było zagrożone i niszczone przez napady Jadźwingów, Prusów, Litwinów. Musiało całą swcą siłą zwiacać ku odbudowaniu spalonych osad, zagospodarowaniu z powrotem ziem oraz zorganizowaniu obrony, a przytłoczone ciążarem kląsk nie mogło myśleć o swrobodnym rozwoju. Te warunki ży ia sprawiły, że Nbzowcsze pozostało pod wczg lądem kulturalnym w tyle nawret w porówmamu z Kujawcami. Jednak w chwilach srczególnie ciążkich dla Mazowsza inni książąta i inne dzielnice spieszyły mu z pomocą. Stosunek Mazowsza do Jadźwingów zmienił sią, gdy rządy w tej dzielnicy objął w 1249 r. W owym czasie Ruś dążyła do podboju Jadźwieży i pociągnąła za sobą Polską, która stała sią przez to jej sprzymierzeńcem. W 1251 r. Ziemowit towcarzyszył Danielowi w wyprawie na Jadźwingów. Spowrodowrato to najazd Jadźwingów na Mazowsze, na który Ziemowit odpowiedział wcyprawcąpadjątą przy pomocy posiłków pruskich pod wodzą Leona - syna Daniela w 1253 r. Jednak w 1260 r. Krzyżacy podbili całe Prusy, pozo stawiając Ziemotowi zaledwne 1/6 kraju Jadźwingów. Stosunki Konrada Mazowieckiego z Rusią były bardzo przy azne ponieważ umacniał je on wzglądami rodzinnymi. Najstarszego syna Bolesławca ożenił z Anastazją córką Aleksandra ksiącia bełskiego, a młodszego Ziemowita z córką Daniela Perejasławcą.Po Ziemowicie I Mazowcsze nie uległo podziałom, poniewcaż pozostało po nim tylko dwróch synów. Konrad objął przy podziale ksiąstwro czerskie, Bolesław ksiąstwro płockie, a po śmierci Konrada (zm. W 1294 r.), kióry nie pozostawił mąskiego potomstwca objął także rządy w Czersku. Dopiero po śmierci Bolesławca w 1313 r. Mazowsze rozpadło sią na trzy dzielnice. Pod rządami Konrada i Bolesławca Mazowcsze zacząło wcchodzić w stosunki polityczne z innymi dzielnicami. W szczególności mógł to uczynić Konrad, którego ksiąstwro leżało bardziej w środku i było zasłonią te od napadów Prusów i Litwinów. Udział Konrada w polityce polskiej polegał na jego nieprzyjaznym stanowisku wobec ąsiadów - Władysławca Lokietaka, któremu w 1283 r. odebrał Gostynin, oraz Leszka Czarnego, przeciw któremu dał sią powrołać na tron krakowski przez bunto wnuków 1285 r. Ta wrojo wenie za polityka była niekorzystna dla Mazowsze z tego wzglądu, że było ono wcciąż obszarem napadów pogańskich sąsiadów - w 1281 Prusów, w 1283 Litwinów. Bolesław postąpował ostrożniej od Konrada Wysunął sią na szerszą wcidowcnią, Kiedy po śmierci Leszka Czarnego wcystąpił z kandydaturą do tronu krakowskiego, ale szybko wcycofał sią z tego, chociaż me przestał wcystąpować jako sojusznik raz Lokietaka, a raz Wacławra. Fakt przyjaznych stosunków z Litwcą świadczy o zręczności politycznej Bolesławca. Doproweadziły one wenet do niepazyjaznych kontaktów Bolesławca z Krzyżakami, zwłaszcza od chwili, kiedy w 1295 r. Bolesław pozweolił Litweinom osiąść w zamku wcizkim, skąd mogli napadać na państwo Zakonu. Mimo, że od 1291 r. Bolesław był żonaty z Kunegundą córką Przemyśla Ottokara czeskiego zajmowcał nieprzyjazne stanowisko wobec podboju Wielkopolski pizez Wacławca w 1300 r. i sprzyjał gromadzeniu sią przećlwcników rządów czeskich na ziemi mazowieckiej. Kilkudziesiącioletnie panowcanie Bolesławca, którybył władcą ostrożnym, zrącznym i energicznym, podniosło znaczenie NŁzowsze, zapewniło mu pokój z Litwinami i Prusami. Równocześnie wskutek wcalki z Krzyżakami i niechąci do rządów czeskich przyczyniło sią do rozbudzenia ducha narodowcego. Po śmierci Bolesława w 1313 r. na Mazowcszu panowcali jego trzej synowie: Ziemowcit (zm. w 1343), który otrzymał Wizną, Rawcą i Sochaczew, Trojden (zm. w 1341 r.), który rządził w Czersku, oraz najmłodszy z nich Wacław zwcany Wańką (zm. w 1336 r.) - przypadła mu dzielnica płocka. Najruchliwszy z tych