124208

etapy rozwojowe doprowadzą do niwelowania różnic ekonomicznych, kulturowych, a nawet i politycznych. W polskich opracowaniach poświeconych problematyce globalnej zauważa się strukturę gospodarki światowej oraz ugrupowań integracyjnych w podziale na dwa rynki czy systemy tzn. kraje wysokorozwiiuęte i kraje rozwijające się. mimo różnych struktur i układów ekonomiczno - politycznych. Obecnie można stwierdzić, że jednolita koncepcja gosp. światowej znajduje się w formie przyszłościowej gdyż rozwiązanie wielu nowych problemów ekonomiczno* politycznych stoi jeszcze pod znakiem zapytania. Większość autorów przyjmuje założenie mające dość ogóbie ale zbyt wy godne brzmienie, że istnieje jedna gospodarka światowa mimo występowania różnych typów gospodarek, a nawet ugrupowań. Twierdzą, że gospodarkę światową należy rozumieć jako system, który wiąże wchodzące w jego skład gospodarki narodowe a zjednoczenie jako całość oddziałowuje na procesy funkcjonowania i wzrosni swych części składowych. Zwolennicy powyższej koncepcji unikający odpowiedzi na pytanie: "czy dominującą i niezbędną rolę w przechodzeniu gospodarki z form indywidualnych do regionalnych spełnia szybko dokonująca się integracja regionalna czy globalna ?”.

Poważnym błędem jest utożsamianie obu wspomnianych form integracji gdyż integracja regionalna zdominowała globalną gospodarkę światową na przestrzeni i płaszczyźnie dynamiki rozwojowej. Współczesny regionalizm stał się zjawiskiem dominującym we wszystkich ważiuejszych ośrodkach gospodarczych współ czesnego świata. Odmienna od koncepcji modernizacji i naśladownictwa była jedna z interesujących szkół, specjalistyczna dla współczesnego świata, której podstawowym tezą była zależność centrum, semiperyferie i peryferie będąca w istocie ostrzeżemem przed niekontrolowanym procesem modernizacji i bezkrytycznym importem.

Powyższa teza została sformułowana na przełomie lat 60 i 70 i szybko znalazła poparcie w Ameryce Środkowej. Azji oraz w wielu krajach Europy Zach.. Najnowsza jej wersja opracowana przez Franka określana bywa mianem TEORII SYSTEMU ŚWIATOWEGO, a opiera się na zależności krajów peryferyjnych od centrum

gospodarczego i zauważa się pogłębiający się proces "rozwój niedorozwoju" W 1993 r. Szwedzka Akademia Nauk przyznała nagrodę za osiągnięcia w historii ekonomii, i stosunków międzynarodowych, za badania dotyczące odnowy nowych struktur ekonom. Jej autorem jest prof. Fogel z Uniwersytetu Giicago, który stwierdził" do analizy i roli instytucji oraz norm prawnych w globalnym rozwoju gospodarki należy podchodzić bardzo ostrożnie Jego koncepcja jest kontynuacją zależności centrum - peryferia, cała problematyka sprowadza się do odpowiedzi i wyjaśnienia, że zmiana instytucjonalna będąca trudnym procesem rozwojowym jest konsekwencją zmieniających się reguł formalnych i nieformalnych Reguły formalne można zmieniać jednorazowo, nieformalne (tradycje, zwyczaje) wymagają dłuższych okresów dla każdego kraju peryferyjnego. Autor odpowiada na pytanie: dlaczego niektóre kraje są i pozostaną bogate a inne biedne.

Zależności między centrum, peryferiami i globalną gospodaiką światową posługuje się do dnia dzisiejszego prof. Zbigniew Brzeziński.

W swych opracowaniach o peryferyjnych sferach wrażliwości, którymi dla USA były i pozostają kraje Ameryki Środkowej i Południowej a obecnej Rosji i UE cała Europa Środkowa i Południowa.

Przy uwzględnianiu aspektów cykliczności powyższa koncepcja stosunków międzynarodowy ch nazywana KAPITALIZMEM ZALEŻNYM oznacza, że każda gospodarka i jej struknira kształtowana jest w głównej mierze

przez oddziaływanie czynników zewnętrznych. Poważne czynniki zew. bardzo często nie przyspieszają lecz opóźniają proces przemian.

Każdy rozwój gospodarczy jest wypadkową oddziaływali zewnętrznych i wewnętrznych a prowadzenie gospodarki autarkicznej jest wykluczone w dniu dzisiejszym.

Wyjaśnienie powyższych problemów i wątpliwych wypowiedzi przynosi historia, gdyż na przełomie lat 80-90 w całej Europie Środkowej doszło do poważnych zmian systemowych Proces ten wskazał odpowiednią przynależność i miejsce w hierarchii zależności gospodarki światowej od indywidualnych krajów europejskich. Wiele wątpliwości i nieporozumień wyjaśnia się dopiero w dniu dzisiejszym gdyż reformowane gospodaiki przez stosunki międzynarodowe łagodzą procesy cykliczności. warunkujący współprace, przystąpieme do międzynarodowego podziahi pracy. exportu kapitału i procesy integracji międzynarodowej w każdym regionie gospodarczym. Na podkreślenie zasługuje aspekt, w okresach kryzysowych najgłębsze przemiany polityczne następujące w krajach rozwijających się. Warunkują także sprawiedliwy podział pracy oraz skuteczne przemiany strukturalne. Wyjcie z obecnego kryzysu światowego nie będzie możliwe bez gnintownych zmian w teorii i polityce stosunków międzynarodowych Koncepcja światowego kapitalizmu w tak prezentowanej formie przybiera na znaczeniu w całej Europie Środkowej.