Kukułka6

IV. Etapy rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych

ce Krzyżaków w Europie oraz polityce wypędzania Żydów i Sarace-nów z państw chrześcijańskich. Był przeciwnikiem wszelkich wojen i głosił, że władcy i papież nie powinni nakazywać wojen przeciwko tyra, którzy żyją w spokoju i nie zagrażają nikomu. Twierdził przy tym, że takie wojny niszczą pokój i są niesprawiedliwe. Był zwolennikiem koncepcji koocyłiacyjnego układania stosunków między władcami, państwami i ludami.

Erazm z Rotterdamu, holenderski duchowny, uczony i filozof, uznany został za największego humanistę swoich czasów, uprawiającego teologię pacyfistyczną. Potępiał on ówczesne wojny z punktu widzenia moralności chrześcijańskiej. W teoretycznej rozprawie „Tren pokoju” (1517) omawiał niechlubne przyczyny wojen (głupota, gniew, ambicje, sława i in.) oraz koncepcję stosunków między państwami, opartych na harmonii i pokoju chrześcijańskim. Erazm wychwalał publicznie władców sprzyjających pokojowi, promował kulturę tolerancji religijnej, domagał się od biskupów zaniechania praktyki zabijania na stosie i torturowania heretyków. Radził też władcom, aby w imię pokoju stabilizowali granice państw, aby nie wypowiadali wojny bez zgody narodu i. aby rozwiązywali konflikty przed ich zaostrzeniem się. Za jedyny przypadek dopuszczalnej wojny uznał przeciwstawienie się zbrojne najazdom tureckim na Europę, gdyż jej unikanie oznaczałoby „popełnienie zbrodni bezbożności”,

W epoce Odrodzenia odkrywano humanistyczny dorobek starożytnej Grecji i Rzymu, Łączono go z kształtowaniem się odrębnych tożsamości państw narodowych i nowym regulowaniem stosunków między nimi przy pomocy dyplomacji, Koncepcje prawa narodów i równowagi między suwerennymi państwami zyskiwały na znaczeniu w uprawianiu polityk zagranicznych.

Maksymilian Duc de Sully w swoich pamiętnikach wyłożył „Wielki Plan” organizacji pokoju w Europie (opublikowany w 1662 r,j, przypisany królowi Henrykowi IV, któremu autor wcześniej służył za doradcę. Nawiązywał w nim do koncepcji federacji chrześcijańskiej autorstwa Dubois. Twierdził, że pokój wymaga odpowiednich uregulowań prawnych i zabezpieczeń instytucjonalnych. Proponował przekształcić Europę w pokojową „republikę bardzo chrześcijańską”, dzieląc ją na 15 porównywalnych państw, Pokój religijny miałby zabezpieczać równoprawne traktowanie trzech religii chrześcijańskich (katolickiej, laterańskiej i kalwińskiej). Siedem rad miałoby zabezpieczać jedność państw chrześcijańskich i rozwiązywać spory między nimi.

Hugo Grotius w swoim dziele „O prawie wojny i pokoju” (1625) wyłożył dynamiczną koncepcję pokoju, Traktował bowiem pokój niejako stan rzeczy w życiu międzynarodowym, lecz jako określony proces działań, w toku którego realizowane jest prawo ludzi do pokoju w ramach społeczności międzynarodowej. Formułował pewne zasady współżycia pokojowego państw, które dopiero w Pokoju Westfalskim zostały formalnie przyjęte,

Emeric Cruce, francuski prawnik i pacyfista, jako pierwszy sformułował dokładny plan tworzenia międzynarodowej organizacji, której celem byłoby zapobieganie wojnom i unikanie wojen, W rozprawie pt, „Nowy Cyneas, czyli przemówienia o sposobnościach i środkach ustanowienia powszechnego pokoju oraz wolności handlu dla wszystkich” (1623), wojnę uznał za „przeżytek barbarzyńskich zwyczajów”. Swój plan powszechnego pokoju, realizowanego przy pomocy związku władców Europy, Dalekiego Wschodu i Turcji, uzasadniał potrzebą unikania wojen oraz zabezpieczenia komunikacji, przepływu ludzi i wolności handlu,

William Pean, angielski pacyfista i liberał, w „Eseju o obecnym i przyszłym pokoju w Europie” (1693) proponował instytucjonalne zabezpieczenie pokoju w postaci „Sejmu Europejskiego”, wspólnego rządu, trybunałów i policji. Instytucje te miały regulować spory między suwerenami, kontrolować poziom zbrojeń i stosować sankcje wobec opornych,

Charles-Franęois Castel de Samt-Pierre, francuski opal. i pisarz polityczny, opublikował projekt wiecznego pokoju (1713), Jego podstawą miało być utworzenie „Stałej Ligi”, w której wzięliby równy udział więksi i mniejsi sygnatariusze traktatu uznającego status quo po pokoju Utrecht skini. „Stała Liga” miałaby wspólne instytucie, a jej członkowie traktowaliby siebie nawzajem jako sojuszników, którzy spory między sobą mieliby rozstrzygać na drodze mediacji