Kukułka3

IV, Etapy rozwoju nauki e stosunkach międzynarodowych stosunków mięci zy narodów y ch w EN A i na studiach wojskowych. W 1979 r. Centrum Badań Stosunków Międzynarodowych zostało zastąpione przez Francuski Instytut Stosunków Międzynarodowych,

W Niemczech nauka o stosunkach międzynarodowych rozwijała się u boku politologii. W uniwersytetach Republiki Weimarskiej wykładano stosunki międzynarodowe w powiązaniu z naukami politycznymi, W powstałej w 1920 r. w Berlinie Niemieckiej Wyższej Szkole Polityki (Die Deutsche Hochschule fur Politik} były wykładane przedmioty związane z polityką zagraniczną. W 1923 r. w Hamburgu został utworzony Instytut Polityki Zagranicznej (Das Institut fur Auswartige Politik). Po Locarno w pięciu innych miastach powstały instytuty przygotowujące absolwentów do pracy w instytucjach międzynarodowych. Z nastaniem systemu faszystowskiego zlikwidowane zostały instytuty terenowe, wielu ich pracowników wyemigrowało, a badania międzynarodowe skoncentrowane zostały w Berlinie.

Po II wojnie światowej instytucjonalizację nauki o stosunkach międzynarodowych zapoczątkowało w 1945 r. prywatne Niemieckie Towarzystwo Polityki Zagranicznej (Deutsche Geselischafl fur Auswartige Politik). Wydawało ono periodyk,,Europa-Archi.v”, zastąpiony od 1995 t. przez miesięcznik „Internationale Politik’⁵. W 1962 r, w Kolonii powstał Instytut Badawczy Niemieckiego Stowarzyszenia Polityki Zagranicznej. W 1966 r. w tymże mieście utworzono Związkowy Instytut Naukowy Studiów Wschodnich i Międzynarodowych (Bundes institut fur Os i wi sseo schat tiiche imd Internationale Studien), W 1964 r. Niemieckie Stowarzyszenie Nauk Politycznych utworzyło Sekcję Polityki Międzynarodowej, Od lat 60. XX w. zaznaczył się w RFN przyrost wykładów akademickich z problematyki międzynarodowej.

Wśród zainteresowań badawczych niemieckiej nauki o stosunkach międzynarodowych kolejne miejsca zajmowały zagadnienia pokoju, kwestie ogólne polityki zagranicznej państw, stosunki międzynarodowe w Europie i organizacje międzynarodowe, Do 70, XX w. lat nauka ta naśladowała naukę anglosaską, zwłaszcza w sprawie koncepcji teoretycznych. Dopiero w ostatnim ćwierćwieczu tego śmiecia zaczęła poszukiwać własnej tożsamości.

■ysO:..

Insiytucjonaliżacja nauki o siosunkach międzynarodowych

Ośrodkiem dyskusji nad różnymi badaniami stały się od 1980 r. Krąg Studiowania Stosunków Międzynarodowych (Studienkreis Internationale Beziehungen) oraz Grupa Robocza Polityki Bezpieczeństwa (Arbeitsgmppe Sicherheitspołitik), utworzone przez Niemieckie Stowarzyszenie Badania Pokoju i Konfliktów. W 1986 r. w Bonn ustanowiono Urząd Badan Pokoju, gdzie z naukowcami z powyższych instytucji, współpracowali przedstawiciele resortów spraw zagranicznych i obrony,

Po zakończeniu „zimnej wojny" i zjednoczeniu Niemiec we wszystkich uniwersytetach niemieckich powstały katedry stosunków międzynarodowych w powiązaniu z naukami politycznymi. Wielu uczonych zaczęło dystansować się od amerykańskich paradygmatów' i koncepcji teoretycznych stosunków międzynarodowych.

W Rosji nauka o stosunkach międzynarodowych rozwijała się w kontekście historii dyplomatycznej, prawa międzynarodowego, międzynarodowych problemów gospodarczych oraz radzieckiej wersji historii ruchu robotniczego i „światowego procesu rewolucyjnego". Z powodu niedorozwoju politologii w ZSRR z trudem rozwijała się autonomiczna dyscyplina stosunków międzynarodowych, Dopiero okres „odwilży” po śmierci Stalina spowodował rozszerzenie zainteresowań naukowych stosunkami międzynarodowymi. W 1954 r. zaczął ukazywać się miesięcznik „Stosunki Międzynarodowe” (Mieżdunarodnyje Otnoszenija), a w dwa lata później otwarto Instytut Gospodarki Światowej i Stosunków Międzynarodowych (In s filut Mirowogo Chozjajstwa i Mieżdunarod-nych Otnoszenij).

Ogólnie można stwierdzić, że do połowy lat 80. w nauce ZSRR przeważało dogmatyczne spoglądanie na stosunki międzynarodowe przez pryzmat dialektyki konfrontacji zimnowojennej oraz uzasadnień „trzeciego etapu ogólnego kryzysu kapitalizmu”. Nauka o stosunkach międzynarodowych powstawała na styku postrzegania współczesnej rzeczywistości międzynarodowej przez dyscypliny historii, prawa, ekonomii i nauki wojskowe, W latach 70. zaczęto też stosować analizy ilościowe i systemowe rzeczywistości międzynarodowej na wzór koncepcji zachodnich.