Kukułka5

IV. Etapy rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych

powiednia komórka centrali PZPR. Studentów uczono historii dyplomacji oraz obejmujących zagadnienia międzynarodowe przedmiotów prawnych, ekonomicznych i finansowych. Wykładano też „politykę międzynarodową⁵⁴. Centralizacji kształcenia kadr służby zagranicznej w Warszawie towarzyszyło rozwiązanie Szkoły Nauk Politycznych UJ.

Nowym impulsem dla instytucjon.ali7.acji nauki o stosunkach międzynarodowych było tworzenie na polskich uczelniach od 1966 r. instytutów i wydziałów nauk politycznych, w ramach których tworzono katedry lub instytuty stosunków międzynarodowych, W 1975 r. na Uniwersytecie Warszawskim utworzony został Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, w ramach którego rok później powstał samodzielny Instytut Stosunków Międzynarodowych. Rozwinął on dydaktykę i badania naukowe, przygotował podręczniki w różnych zakresach wiedzy o stosunkach międzynarodowych oraz opublikował wiele prac monograficznych i wiele tomów periodyku „Stosunki Międzynarodowe⁵⁴. Stopniowo osiągnięciami naukowymi w zakresie stosunków międzynarodowych wykazywały się ośrodki Lublina, Wrocławia i Poznania.

Na szczeblu międzynarodowym instytucjonalizacja nauki o stosunkach międzynarodowych dokonywała się w znacznym stopniu pod wpływem przemyśleń związanych z konsekwencjami I i II wojny światowej oraz antagonizmu między blokowego okresu „zimnej wojny". Pierwsza międzynarodowa „wspólnota badawcza" na szczeblu międzyrządowym została utworzona w Paryżu w 1926 r, pod nazwą Międzynarodowej Akademii Dyplomatycznej. Jej założycielskiemu posiedzeniu przewodniczył były polski premier i minister spraw zagranicznych lir. Aleksander Skrzyński. Aeademie Diplomatiąue Internationale opublikowała do końca XX wieku kilka opasłych tomów „Dictionnaire diplomatiąue".

Na styku stowarzyszeń naukowych pod auspicjami Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej (Commission Internationale de Cooperation Intellectuełle) przy Lidze Narodów powstała w 1928 roku Konferencja Studiów Międzynarodowych (International Studies Conference), którą wspierały narodowe komitety w poszczególnych państwach (w Polsce był to Centralny Komitet Polskich Instytucji Nauk Politycznych), Konferencja patronowała corocznym spotkaniom międzynarodowym prawników - i politologów na tematy międzynarodowe, W 1935 r. na spotkaniu w Londynie Konferencja postanowiła, aby w programie co drugiego spotkania większość tematów do przedyskutowania obejmowała kwestie nauczania stosunków międzynarodowych pod kątem różnych dyscyplin i w ramach różnych typów kształcenia,

Po II wojnie światowej rolę Komisji Międzynarodowej Współpracy intelektualnej po rozwiązaniu Ligi Narodów przejęła UNESCO. Z jej inicjatywy w 1.948 roku odbyły się w Utrechcie i Paryżu konferencje naukowe politologów, którzy uznali naukę o stosunkach międzynarodowych za część składową nauk politycznych. Postulowano też, aby na każdym uniwersytecie powstała przynajmniej jedna katedra, która zajmowałaby się badaniem i kształceniem w zakresie stosunków międzynarodowych. Stanowisko to miało pozytywny wpływ na zastępowanie dominującego dotąd pojęcia „polityka międzynarodowa*' przez pojęcie „stosunki międzynarodowe” oraz na rozwój tej nauki w wielu krajach.

Od tej daty w skali międzynarodowej pojęcie „stosunki międzynarodowe” coraz wyraźniej było rozumiane w sensie łączącym logicznie treść prawniczą, socjologiczną i politologiczną. Przeważyła intersubiektywna zgodność badaczy, źe nauka o stosunkach międzynarodowych bada zjawiska i procesy życia międzynarodowego w sposób metodyczny i dokładny, aby stwierdzać ich prawdziwość i przyczynowość, a zarazem budować szeroki system wiedzy naukowej o rzeczywistości międzynarodowej. W takim rozumieniu przymiotnik „międzynarodowe” ma sens nie tylko norm „między narodami”, jaki nadawał mu niegdyś Beniham, lecz także obejmuje system faktów i relacji przejawiających się w interakcjach między wszystkimi uczestnikami międzynarodowej sfery stosunków międzyludzkich.