Kukułka5

IV Etapy rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych

Niemiecki biolog i filozof Ernst Haeekel, który wprowadzi! pojęcie „ekologii” (1863), wyłożył biologiczną koncepcję historii i polityki, Usprawiedliwia! w niej 'wojny prawem da przetrwania tych narodów⁷ i państw, które są najzdolniejsze i najlepiej przygotowane do walki, Jego twierdzenia wykorzystywali następnie militaryści i raso sei niemieccy, Gen, Erich von Ludendorf w swojej emeryckiej rozprawie pt. „Totalna wojna” (1936) wręcz twierdził, że wojna jest „najwyższym wyrazem narodowej woli życia, dlatego polityka miesi służyć prowadzeniu wojny”,

2. Rozważania o pokoju

Śledzenie przez myślicieli różnych epok przebiegu, charakteru i konsekwencji wojen skłaniało wielu z nich do wskazywania możliwości budowania i utrwalania pokoju. Starożytne ślady tego rodzaju przemyśleń pozostawili jako pierwsi filozofowie i myśliciele chińscy oraz greccy.

Kung-fu-cy (Konfucjusz, 551-479 p.n.e.) głosił, że wieczny i powszechny pokój można zapewnie przez postępowanie (jednostek, rodzin i państwa) zgodnie z prawem nieba (tao - stąd taoizm). Oznaczało to poszanowanie tradycji, wykonywanie obowiązków społecznych i przestrzeganie norm współżycia, Pokój interpretował jako stan świetności, szczęścia i powszechnej harmonii.

Mo Ti tuż po Konfucjuszu przedstawiał pokój jako ascetyczny ład, oparty na powszechnej miłości i otwartości oraz pozbawiony sa-molubsłwa i stronniczości. Warunkami pokoju światowego miały być: rzetelność, racjonalność, sprawne działanie oraz odróżnianie przez wszystkich dobra od zła.

Tukidydes uważał, że trwałość pokoju zależy od sprawiedliwego postępowania tych, którzy są „przygotowani na wszystko” i wykazują, że nie ustąpią przed niesprawiedliwością, gdy ktoś wyrządza im krzywdę. Twierdził też, że umiarkowane warunki pokoju i szlachetność mogą przezwyciężać meprzyjamie i antagonizmy. Natomiast przymierza zawierane na szkodę innych nie służą pokojowi.

Platon oceniał, że politycy przyzwoici chcą żyć 2 innymi w pokoju. Zaleca! im więc łączenie rozwagi w ich działalności,

Arystoteles głosił, że państwo powinno zapewniać pokój i szczęście obywateli poprzez dobre prawa, obyczaje i wychowanie oraz poprzez aktywne posługiwanie się prawem i handlem, jak też unikanie narzucania się sąsiadom.

W epoce średniowiecza różni myśliciele zajmowali się mechanizmami pokojowego współżycia i rywalizacji państw-’.

Francuski filozof i prawnik Pierre Dubois wzywał do uroczystego wyrzeczenia się wojny między państwami chrześcijańskimi i do ustanowienia w świeeie chrześcijańskim pokoju. W swoim dziele pt. „O odzyskaniu Ziemi Świętej” (1306) uzasadnia!, że chrześcijanie nie powinni prowadzić wojen między sobą. Ich władcy powinni porozumieć się, aby utworzyć odpowiednio zorganizowaną federację państw chrześcijańskich w Europie.

Poeta florencki Dante AUghieri w swym dziele „De monarchia” (1311) wypowiadał się za kompromisowym ułożeniem stosunków między władzą cesarską i papieską oraz za zrównoważeniem wpływów dwóch ośrodków.

Arabski myśliciel Ibn Chaldun w XIV wieku dostrzegał przesłanki pokoju w utrwalaniu się osiadłego trybo życia pierwotnych plemion koczowniczych. W chęci pokojowego oddziaływania na przeciwnika upatrywał narodziny negocjacji, w toku których następowało pojednanie z dotychczasowym wrogiem lub jego osłabienie.

Niccoło Machiavełlt z punktu widzenia polityki florenckiej i w świetle doświadczeń Republiki Rzymskiej podkreślał, że rządzący powinni zespalać swoich obywateli dobrymi prawami i instytucjami, które zapewniają ich bezpieczeństwo I tworzą warunki do rozwoju moralności, Powszechne dobro wspólne zależy od rozważnych przedsięwzięć zagranicznych i od braku korupcji wewnątrz państwa.

Paweł Włodkowic z Brudzewa, uczony, prawnik i dyplomata króla Władysława Jagiełły, w traktacie „O władzy papieża i cesarza nad niewiernymi” (1415) silniej niż mm potępiał nawracanie pogan i innowierców mieczem, ograbianiem 1 zagarnianiem ich ziem. Przeciwstawia! się też koncepcji wojen krzyżowych poza Europą, połity-