Soren Kierkegaard (1813 - 1855)
filozofia egzystencjalna - rozumienie filozofii:
humanistyczne - zainteresowanie człowiekiem i jego stosunkiem do
Boga
subiektywne - poszukiwanie nie prawdy obiektywnej, ale indywidualnej pluralistyczne - brak jednego systemu egzystencjalne - o życiu człowieka skończoność i nieskończoność w istnieniu
podstawą życia jest stawanie się, a jego podstawową cechą czasowość filozofia musi być filozofią stawania się, a nie systemem, bo tylko myśl daje się ująć w systemie, a nie istnienie
istnienie zawsze jest skończone ale człowiek jest syntezą skończoności i nieskończoności, bo patrzy na życie pod katem wieczności - stąd cierpienie i sprzeczność istnienia
niepojętość, niezmienność i wieczność Boga jest naturalnym wyrazem
stosunku między nim a człowiekiem
dążenie do nieskończoności i obawa przed nią
człowiek pragnie wyrwać się do wieczności przez religię
dwie postacie
religia A - wskazuje człowiekowi wieczność jako dalsze tło, jest paradoksem i męczarnią
religia B (np. chrześcijaństwo) - wprowadza nieskończonego Boga w samo istnienie skończonego człowieka człowiekiem kierują sprzeczne dążenia
człowiek pragnie poznać siebie samego, ale jednocześnie ucieka przed sobą samym
typy życia - wytwarzają się w zależności od dążeń, które rządzą człowiekiem
estetyczny - człowiek pochłonięty nie rzeczywistością, ale możliwościami i wyobraźnią
etyczny - szuka nie możliwości, ale rzeczywistości i teraźniejszości religijny - etyczny w rozumieniu religijnym subiektywność prawdy
prawda jest subiektywna - człowiek nigdy nie pozna prawdy obiektywnej, poznanie ludzkie jest zawsze niepewne subiektywność jest prawdą - w subiektywnym życiu człowieka i tylko w nim leży sprawdzian prawdy, prawdziwe istnienie musi być ugruntowane w konkretnym życiu osobistym i nie może mieć charakteru abstrakcyjnego