45929

Materia to ciemność zmieszana ze światłością. Materia sama w sobie nie jest zła, ale jest źródłem zła i niedoskonałości. Materia czysta to granica, do której byt dochodzi, ale nigdy tej granicy nie osiągnie.

W świecie rzeczy dominuje ciemność, stąd odczuwamy ból, cierpienie, klęskę, rozpacz. Zło fizyczne jest skutkiem albo złego życia w tym czasie i przestrzeni, albo złego życia w przeszłym istnieniu. Doświadczenie zła ma charakter leczniczy i oczyszczający.

Dusza nie akceptuje swej kary zepchnięcia w ciało. Ma ona swobodę działania, stąd w swej wolności pogarsza swoje położenie. Plotyn wyróżnił 2 składniki duszy: doskonały i upadły. Dusza w wyniku więzów cielesnych zaczynać grzeszyć i odwracać się od boskiego prabytu. Dusza może jednak wznieść się do Boga. Drogę wzwyż może pokonać różnymi szlakami: 1) przez wysiłek poznawczy, 2) wysiłek estetyczny, 3) wysiłek moralny.

Ad 1) teoria poznania

Poznanie odbywa się na drodze intuicji. Intuicji to ekstaza, zachwyt. Dokonuje się ona nie na drodze studiów, ale na drodze ćwiczeń duchowych. Oczyszczenie duszy dokonuje się stopniowo: najpierw patrzy na świat jako na cień, z piękna zmysłowego zwraca się ku pięknu cnotliwego postępowania, aż wreszcie dochodzi do piękna dusz - to prowadzi ją do zespolenia się z Jednią.

Ad. 2) teoria sztuki

Teoria sztuki nie polega na naśladowaniu przyrody, ale na urzeczywistnianiu idei. Sztuka to naśladowanie Boga.

Ad.3) teoria moralności

Teoria moralności powoływała się na cnotę, ale nie jako cnoty obywatelskie, lecz cnoty oczyszczające. Oczyścić się można przez prowadzenie pobożnego, sprawiedliwego i powściągliwego życia.

c) istota neoplatonizmu

Nie wiązał się on z żadną religią objawioną ale sam stworzył autonomiczny system filozoficzny. Był to system, który podawał teorię bytu, poznania i wartości. Był monizmem- sprowadzał wyższy byt do niższego, tj. emanacyjna postać panteizmiL Na podstawie: Meandry myśli filozoficznej, W. Dyk

Związki Plotynaz platonizmem:

Plotyn był twórcą neoplatonizmu. Przekształcił system Platona w doktrynę emanacyjną o charakterze monistycznym. Zasadniczymi motywami stworzonego systemu były: 1) transcendentna teoria absolutu, 2) fenomenal i styczna teoria materialnego świata (rozumianego jako odzwierciedlenie idei w materii), 3) ekstatyczna teoria poznania, sztuki i cnoty, pojętych jako narzędzia zespolenia z absolutem Neoplatonizm był to kierunek filozoficzny rozwijający się od III do VI w. n.e., który odwołując się do platońskiej teorii idei wchłonął tradycje: neopitagorejską, gnostycką. a także wschodnią (gł. żydowską i indyjską). Początkowo rozwijał się w Aleksandrii (za twórcę n. uważany jest Ammonios Sakkas), gł. przedstawicielem był Plotyn. nauczający w Aleksandrii i Rzymie, który przedstawił skrajnie teologiczną interpretację Platona, czyniąc z materii tylko cień bytu i szukając mistycznych dróg zbliżenia się do wyniesionego ponad wszystkie pojęcia, obdarzonego absoluuią jednością Boga. Opierając się na doktrynie emanacji neoplatonizm stawał się rodzajem teologii. Plotyn. jak i inni myśliciele ze szkoły Platona, żyjący w III w. n.e., poszukiwali „odpowiedniej" intelektualnie podstawy do zbudowania na niej racjonalnej myśli religijnej. Ich Bóg, opisywany jako „Jednia" lub „Absolut", był czynnikiem jednoczącym, nadającym sens dwóm światom Platona - myśli i rzeczywistości, światu umysłowemu lub „idealnemu” i fizycznemu. Do „Jedni” przybliża człowieka przeżycie mistyczne. Owo przeżycie nazwano „ekstazą", czyli „stanięciem poza sobą samym".