46126

-    nie ma standardów niehistorycznych, by daną kulturę osądzać,

-    standardy istnieją i wg nich wszystkie formy niezgodne są tak samo prawomocne.

Nie sposób dowieść, która ze skrajnie sprzecznych postaw w różnych kulturach jest właściwa.

Usiłując trwać we własnej tradycji przy respektowaniu innych, popadamy w antynomię sceptycyzmu. Krytyczny dystans wobec samych siebie i zdolność patrzenia na nas obcymi oczami, cenienie tolerancji itd. świadczą o uznaniu własnej kultury za wyższą. Za barbarzyńców uznawani są fanatycy, chroniący swą wyłączność w stopniu takim, że ignorujemy racje innych.

Konsekwentny sceptyk powinien milczeć, nie ma prawa głosić sceptycyzmu, nie zdradzając go jednocześnie.

Uniwersalizm kultury przeczy sam sobie, jeśli nie chcąc ulec pokusom barbarzyństwa, daje innym prawo bycia barbarzyńcami.

Głosi sceptycyzm i uniwersalizm niekonsekwentny, czyli unikający antynomii, ponieważ nie rozciąga się poza granice, poza którymi zaciera się różnica między nim samym a barbarzyństwem.

Umiejętność samokrytyki nadającej się do obrony powinna być krzewiona, ale bez użycia przemocy.

2