46167

• koncepcja inkorporacyjna Romana Dmowskiego • państwo polskie o charakterze scentralizowanym i narodowy m. W jego granicach powinno się znaleźć tyle mniejszości. by zagwarantowana była przewaga narodu polskiego: mniejszości powinny z czasem ulec polonizacji.

Kwestia granicy wschodniej na konferencji wersalskiej

Państwa zachodnie liczą na odbudowę białej Rosji. Linia brytyjskiego ministra spraw zagranicznych lorda George'a Curzona: wschodnia granica Polski powinna przebiegać od północy przez Suwalszczyznę (bez jej północnej części), wzdłuż wschodniej krawędzi Białostocczyzny, w górę rzeki Bug do Sokala. Propozycja takiego przebiegu granicy znalazła się w deklaracji Rad)’ Najwyższej Ententy z 8 grudnia 1919 r.

Walki na frondę wschodnim

Październik i listopad 1918 roku to obrona Lwowa (Orlęta Lwowskie) i pokonanie Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (Galicja Wschodnia). W kwietniu 1920 r. zawarto sojusz z atamanem Semenem Petlurą. przywódcą Ukraińskiej Republiki Ludowej ze stolicą w Kijowie. Polska uznaje niepodległość Ukrainy, a Ukraina zgadza się na granicę na Zbmczu (czyli na przynależność do Polski Galicji Wschodniej). 7 maja 1920 r. oddziały polskie i ukraińskie wkraczają do Kijowa, wypędzając bolszewików. 10 czerwca Polacy ewakuują się z Kijowa, ze względu na zbytnie rozciągnięcie frontu wschodniego i spodziewaną kontrofensywę bolszewicką. 4 lipca 1920 roku - rusza kontrofensywa bolszewicka pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego. zajęcie Mińska. Wilna i Grodna. 12 lipca 1920 roku - bolszewicy oddają Litwinom Wilno w zamian za swobodę przemarszu swych wojsk przez Litwę. Konferencja w Spa (5-16 lipca 1920 roku) - rząd Władysława Grabskiego w obliczu zagrożeiua decyduje się na uzname linii Curzona (nacisk ze strony brytyjskiego premiera Davida Lloyda George' a), ale Lenin owi to nie wystarcza i kontrofensywa bolszewicka trwa. Koniec lipca 1920 r. powstaje Rząd Obrony Narodowej z udziałem wszystkich głównych sił politycznych (ludowiec Wincenty Witos premierem, socjalista Ignacy Daszyński wicepremierem). Do armii polskiej zgłasza się 100 tys. ochotników. 1 sierpnia 1920 r. w Białymstoku powstaje Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski. W jego skład wchodzą Julian Marchlewski. Feliks Dzierżyński, Feliks Kon. W ogłoszonym manifeście Komitet zapowiada utworzenie Polskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, odebranie ziemi obszariukom i nacjonalizacja przemyshi. Działalność trybunałów rewolucyjnych, program sowietyzacji Polski.

Cud nad Wisłą

10 sierpnia 1920 r. wojska polskie opuszczają linię Bugu; koncentracja nad Wieprzem. Polski plan taktyczny: związanie głównych sił bolszewickich pod Warszawą i wyprowadzenie kontnratarcia znad Wieprza na skrzydło sił bolszewickich. 12-15 sierpnia 1920 r. trwa bitwa warszawska - krwawe walki o Radzymin, Zielonkę i Ossów. 16 sierpnia rusza kontrnatarcie znad Wieprza w sile pięciu dywizji. Front północno-zachodni Tuchaczewskiego zmuszony do odwrotu, armia konna Siemioona Budionnego powstrzymana pod Lublinem. 20-26 września trwa bitwa nad Niemnem i ostatecznie rozbicie wojsk bolszewickich; w październiku podpisanie rozejmu w Rydze i początek rokowali pokojowych. 18 marca 1921 r. podpisanie traktatu ryskiego.

Kwestia Wileńszrzyzny

7 października 1920 r. zostaje zawarty rozejm polsko-litewski w Suwałkach, pozostawiający Wiki o w granicach Litwy. Miał on wejść w życie 10 października i obowiązywać do czasu ostatecznego uregulowania kwestii przebiegu granicy polsko-litewskiej na drodze negocjacji.

8-9 października 1920 roku - akcja gen. Lucjana Żeligowskiego: zajęcie Wika przez L Dywizję Litewsko-Białoruską oraz polskie formacje ochotnicze; utworzenie Litwy Środkowej, w której władzę zwierzchnią objął gen. Żeligowski. 8 stycznia 1922 roku - wybory do lokalnego Sejmu Wileńskiego 20 lutego 1922 r. Sejm Wileński podejmuje uchwałę o przyłączeniu Wileńszczyzny do Rzeczypospolitej. 15 marca 1923 r. uchwała Konferencji Ambasadorów Ententy zatwierdzająca wschodnią granicę Polski, w tym także przynależność Wileńszczyzny do Rzeczypospolitej. Konferencja ta ostatecznie ukształtowała granicę Rzeczpospolitej.

Prace Komisji Konstyhicyjnej

Komisja Konstymcyjna została powołana przez sejm w lutym 1919 roku. Jej członkowie to Marian Seyda -działacz endecki, Maciej Rataj - ludowiec. Mieczysław Niedziałkowski - socjalista. Przewagę uzyskała prawica, dążąca do zapewiuenia silnej pozycji sejmu kosztem prezydenta (obawa, że prezydentem zostanie Piłsudski). Uchwalenie konstytucji 17 marca 1921 r. Przeciw głosowali socjaliści i PSL-Wyzwolenie.

Zasady ustrojowe

Trójpodział władzy z przewagą władzy ustawodawczej, proporcjonalny system wyborczy - efektem duże rozbicie sceny politycznej w parlamencie czynne prawo wyborcze do sejmu - 21 lat. do senatu - 30 lat: bierne prawo wyborcze: 25 i 40 lat; kadencja parlamentu 5 lat