46246

42. POWSZECHNOŚĆ PRAWA WYBORCZEGO - SENS HISTORYCZNY I WSPÓŁCZESNY, OGRANICZENIA

•    ZASADA POWSZECHNOŚCI - każdy OBYWATEL, który spełnił prawem prcewidziane WARUNKI (prawnoformalne), ma CZYNNE I BIERNE PRAWO WYBORCZE

•    „OBYWATEL”-sąwyjątki

1. ) Portugalia i Finlandia - wybory do władz lokalnych mogą uczestniczyć cudzoziemcy.

których kraje gwarantują takie samo prawo Ponugalii i Finlandii, czyli na zasadzie wzajemności daje się prawo wyborcze obywatelom innych państw (którzy spełniają tamtejsze wymogi; mogą być ustalone inne wymagania, mniejsze, ale nie większe)

2. ) Unia Europejska - wystarczy, że jest się obywatelem jednego z państw członkowskich i

ma się prawa wyborcze tam. by móc brać udział w wyborach do władz lokalnych państw UE i do parlamentu europejskiego - np. Niemcy jeżdżą do Francji, warunek mieszkania przez 6 miesięcy (czynne prawo wyborcze) i 1 rok (bierne); gdy Polska wejdzie do UE to cudzoziemcy będą musieli spełnić wymóg 1 roku zamieszkiwania (czynne) i 3 lata (bienie)

•    Ad. WARUNKI PRAWNOFORMALNE

1.) OKREŚLONY WIEK

a. ) izba niższa - zazwyczaj 18 lat do czynnego i biernego prawa wyborczego, ew. 21 bienie.

np. w Belgii 21 czynne, 23 bienie

b. ) izba wyższa - np. w Japonii do Rady Seniorów 55 czynne. 65 bierne

2) PEŁNA ZDOLNOŚĆ DO CZYNNNOŚCI PRAWNYCH - nieubezwłasnowolnienie to nie to samo co więźniowie, chodzi o pozbawienie praw publicznych

3.) CENZUS ZAMIESZKIWANIA (ius domicili) - określony czas zamieszkiwania na danym terenie, czasem w kraju a czasem nawet w gminie

•    Historycznie zasada powszedniości była NARUSZANA

1.) CENZUS PŁCI - do lat 20 XX w. ale ! 1976 Szwajcaria (ale 56% kobiet nie chciało! To 73% facetów ostatecznie dało wynik na plus). 1946 Francja 2) CENZUS WYKSZTAŁCENIA - np. w USA do 1965 obowiązywał w praktyce, bo egzamin z czytania i pisania

3. ) CENZUS RASOWY - do 1865 w USA

4. ) CENZUS MAJĄTKOWY- dotyczący płacenia podatków, do lat 80 XIX w. w Europie

•    PRZYMUS WYBORCZY - kara za opuszczenie wyborów - obowiązuje w Belgii (a mimo to przychodzi 30-60%. reszta płaci karę równowartość 200$), Holandii. Turcji (150$ kara. traci paszpoit. traci pracę państwową, którą może ew. odzyskać po następnych wyborach). Australii

w Australii przeprowadzono badania socjologiczne nad przymuszonymi do wyborów - głosują zazwyczaj przeciwko obecnemu obozowi rządzącemu, nie wiedzą, że to zapis w konstytucji i zwalają na rząd