46353

Praktyka ONZ pokazuje, że Organizacja kładzie nacisk na zachęcanie stron sporów do rozwiązywania sporów poza ONZ. metodami wymienionym w art. 33. Giociaż tak naprawdę ogromna większość sporów przez ONZ przechodzi - jest np. kierowana w drodze odpowiednich procedur do MTS, ONZ jest więc centralnym kanałem, przez który spory przechodzą. Ponadto, dyskusja nad jakaś kwestią w ONZ nie stanowi przeszkody, żeby dany spor załatwić w inny sposób. Nie zawsze jednak ONZ przyczynia się do rozwiązania spora najczęściej dochodzi do jego zamrożenia lub zmniejszenia napięcia

2. Reakcje państw na naruszana prana międzynarodowego • rozwiązywanie sporów przez państwa

W przypadku zaistnienia sporu między państwami w skutek naruszenia prawa międzynarodowego stosowane są środki przymusu mające na celu skłonienie drugiej strony do ustępstw lub wymuszenia określonego zadośćuczynienia za naruszenie praw lub interesów danego państwa. Są to tzw. środki odwetowe. Należą do nich:

—    retorsje - polegają na zastosowaniu wobec państwa, które naruszyło interesy drugiego państwa środków podobnej natury zgodnych z prawem międzynarodowym. Nie stanowią one więc naruszenia ale powodują naprężenie stosunków pomiędzy dwoma państwami, np. rezultatem nałożenia ceł dyskryminujących jest zazwyczaj wojna celna.

-    represalia - jest to bezprawne działanie, będące odwetem za uprzednie, także bezprawne działanie. Represalia mają na celu wymuszenie od strony przeciwnej przestrzegaiue PMP. Mogą one polegać na stosowaniu tego samego rodzaju działali (in hnd) hib działali innego rodzaju (nor in knd), można je stosować w czasie pokoju oraz w czasie wojny.

Prawo zwyczajowe pozwala na stosowaiue represaliów przy spełnieniu pewnych warunków:

-> zasady proporcjonalności- me powinny one zmierzać do wyrządzenia przeciwnikowi szkody przewyższającej szkodę przez niego wyrządzoną,

—> zasada humanitarności - ofiarą odwetu powinny być przede wszystkim rzeczy, nie wolno za niewykonanie zobowiązali ekonomicznych stosować odwetu wobec ludności cywilnej, można je stosować tylko wtedy, gdy w inny sposób nie można otrzymać zadośćuczynienia.

Od początku XX w. podejmowane są jednak wysiłki, aby w drodze umów międzynarodowych ograniczyć prawo państw do stosowania represaliów, np. sformułowano doktrynę Drago-Poitera, która ogranicza użycie siły w celu ściągnięcia długów zawarowanych umową Co więcej, konwencje genewskie z 1949 r. o ochronie ofiar wojny zabraniają stosowania represaliów wobec rannych, chorych i rozbitków znajdujących się pod ochroną tejże konwencji. Także KNZ zabraniając w art. 2 ust. 4 użycia siły i stosowania groźby jej użycia, ogranicza w sposób istotny zakres środków podejmowanych tytułem represaliów. W sposób wyraźny stwierdzono to w Deklaracji z 24 października 1970 r., w której czytamy: „państwa maja obowiązek powstrzymania się od stosowalna represaliów pociągających za sobą użycie siły".

Wśród środków stosowanych w ramach represaliów wymienia się:

—> embargo - czyli zajęcie statków obcego państwa i znajdujących się na nich ładimków w portach państwa stosującego embargo. Tego rodzaju embargo odróżnić należy od embarga na broń (zakaz wywozu brom), czy embarga finansowego (zakaz dysponowania rachunkami w bankach).

—> blokadę pokojową - to przerwanie komunikacji morskiej z portami jakiegoś państwa za pomocą okrętów wojennych niedopuszczających statków handlowych do portów. Jest to sposób na ogranie zenie praw państw trzecich, których statki nie mogą wpływać do portów. Wamnkiem zastosowania blokady było jej notyfikowanie, lustorycznie była to metoda mocarstw na wymuszanie pewnych żądań od państw mniejszych. Obecnie stosowanie blokady jest niezgodne z postanowieniem KNZ o zakazie użycia siły i zakazie interwencji. Dopuszczalne jst natomiast stosowanie blokady jako jednej z sankcji nałożonej przez RB.

—» okupację pokojową - to zajęcie części terytorium lądowego drugiego państwa bez wypowiedzeiua wojny i bez oponi zbrojnego ze strony państwa okupowanego. Ma ona na celu wymuszeiue od państwa określonych zachowali. Okupacja pokojowa stosowana była niejednokrotnie, np. w 1923 r. gdy Włochy okupowały wyspę Korfu w związku z zabójstwem członków komisji delimitacyjnej. Obecnie jednak pozostaje ona w kolizji z postanowieniami KNZ doryczącymi zakazu użycia siły i zakazu interwencji.