46362

Znaczenie rcliŁu:

Religia w nowoczesnych społeczeństwach nadal ujawnia na wiele sposobów swą żywotność i zróżnicowane oblicze. Spektakularnym przykładem obecności religii w świecie współczesnym są różnego rodzaje fundamentalizmy religijne z ekspansywnym fundamentalizmem islamskim na czele. Religia bynajmniej nie jest przemijającym etapem w rozwoju ludzkości, lecz uniwersalnym aspektem conditio humana. Ukazując się w odmiennych warunkach socjo-stmkturahiych. w różnych liistorycznych postaciach, pozostaje konstytutywnym elementem ludzkiego życia, wiążąc jednostkę ludzką, zwłaszcza jej doświadczenie transcendencji, z kolektywnym poglądem na dobre życie. Religia trwa w coraz bardziej zeświecczonym otoczeniu natomiast społeczeństwo Uczy się z trwałą obecnością wspólnot religijnych. Dostrzeganej potrzebie duchowości i osobistego przeżywania religijności towarzyszy przemiana religii. jak np. porzucanie wielkich Kościołów na rzecz małych wspólnot reUgijnych (sekt) oraz zindywidualizowany, wręcz dowolny dobór prawd wiary i zasad moralnych. Na współczesnym „rynku religii" panuje konkurencja, wywołania min. współistiuemem i nakładaniem się wielu form religii oraz brakiem ogólnie obowiązujących modeli religijności i moralności: współzawodniczą ze sobą wielkie religie monoteistyczne (chrześcijaństwo, islam i judaizm), ale także mistyka i religie wschodu (bramiiuzm, buddyzm, hinduizm, taoizm. zen), nadto ..nowe" wspólnoty religijne, ruch new age. mass media, propagujące sprywatyzowane i synkretyczne formy religijności literatura „dewocyjna”, poradniki „pozytywnego myślenia” i popularnej psychologii (psychoanalizy), praktyki astrologiczne i bioenergetyczne. Następuje prywatyzacja religii -> wielostronny i wielokierunkowy proces przemian religijnych, polegających na kurczeniu się obszaru sacrum instytucjonalnego i jednoczesnej ekspansji sacnim zindywidualizowanego. Religia jest nadal obecna, ale w sposób mmej widzialny niż w przeszłości, bo w postaci prywatnej reUgijności poszczególnych ludzi Widocznym przejawem przemian religijnych jest również zjawisko de(z)instymcjonalizacji reUgijności w postaci widocznego procesu odchodzenia od religii instytucjonalnych. Ludzie uważają się za religijnych, chociaż nie chcą się już identyfikować z żadną określoną instytucją religijną, albo potrafią się przyznawać do kilku formacji religijnych równocześiue.

Występują następujące modele stosunków Kościół - państwo:

1.    Ostra separacja (zdecydowana opozycja). Taki model występuje np. w prawodawstwie Francji. Konstytucyjna zasada świeckości państwa jest tam interpretowana w duchu oświeceniowego laicyzmu. Kościołom nie przyznaje się podmiotowości public zno-prawnej. Ich formalnoprawny status zależy od jednostronnych decyzji władzy świeckiej. Współczesna polityka prowadzona w duchu praw człowieka przynosi na ogół osłabienie tej antykościehiości. Religię nadal traktuje się jednak jako sferę prywamą a wspóhiocowy charakter wiary reUgijnej nie jest podstawą do jej wspierania.

2.    Przyjazny rozdział (Niemcy. Austria. Włochy. Hiszpania. Portugalia). Dwustronne umowy o charakterze konkordatowym, określające stosunki państwa z Kościołami w duchu przyjaznej separacji i wielostopniowej współpracy. Świeckość państwa rozumie się tu jako jego neutralność światopoglądową i względną autonomię sfery politycznej, nie zaś jako antykościelny laicyzm. Państwo w konstytucji kieruje się zasadą nieidentyfikacji z określonymi wspólnotami wyznaniowymi, respektuje ich niezależność i autonomię, gwarantuje wolność przekonali i praktyk religijnych. W dziedzinach, w których sprawy religijne i świeckie przenikają się. dla wspólnego dobra obywateli państwo okazuje gotowość do współdziałania z Kościołami na zasadzie partnerskiej.

3.    Unifikacja Taki model stosunków między państwem a Kościołem, zbliżony do modelu państwa wyznaniowego lub Kościoła państwowego (narodowego), reprezentują niektóre kraje członkowskie Unii Europejskiej, jak tradycyjtue protestanckie Wielka Brytaiua. Dania i Szwecja oraz prawosławna Grecja. Kościebie instytucje prawne i systemy finansowe w tych państwach nie są niezależne. Decyzje polityczne państwa ingerują w wewnętrzne sprawy Kościoła, zaś Kościół zachowuje historycznie określoną obecność w strukturach państwa. Dziś jednak te historyczne więzy stopniowo ulegają zmianie. Na mocy "Klauzuli kościelnej” Traktatu Amsterdamskiego Unia Europejska w pełni szanuje i akceptuje wszystkie te modele.

Paykłady-flddziały warna religii na siosuukijnigdzyiifliodflttŁ

Rola Jana Pawła II w obaleniu komunizmu i wyzwoleniu narodów Europy Środkowo-Wschodniej; ogólnie rola papieża, który ustosunkowuje się do wydarzeń politycznych, nawołując o pokój i potępiając wojny i łamanie praw człowieka. Watykan jest obserwatorem przy wielu organizacjach międzynarodowych (Rada Europy. ONZ. Unia Europejska).

Konflikt dot. duńskich karykatur Mahometa opublikowanych w jednej z gazet w 2005. Karykatury spotkały się z falą krytyki ze strony państw muzułmańskich. Wybuchł skandal dyplomatyczny, domagano się ukarania gazety. W końcu doszło do demonstracji i zamieszek, nie tylko w Danii, ale również w innych krajach należących do UE Walka o wolność wypowiedzi skonfrontowała się z walką o szacunek dla religii.