46840

Zasada racji dostatecznej

Z powyższym zagadnieniem uzasadniania twierdzeń wiąże się zasada racji dostatecznej.¹ Rzecz w tym, krótko mówiąc, że nie powinno się przyjmować za prawdziwe żadnych twierdzeń bez ich należytego uzasadnienia. Każde twierdzenie i każde zdanie winno być należycie uzasadnione za pomocą odpowiednich racji. Z tą zasadą wiąże się postulat krytycyzmu, który domaga się od nas krytycznej postawy wobec wszelkich podawanych nam teorii, idei, przekonań i ideologii. Postulat krytycyzmu, wypływający z zasady racji dostatecznej, chroni nas przed lekkomyślnym przejmowaniem cudzych poglądów i niesprawdzonych teorii. Nic stoi jednak na przeszkodzie zdobywaniu wiedzy za pośrednictwem nauczycieli i podręczników, aczkolwiek i tu potrzebny jest zdrowy rozsądek i osadzony na nim krytycyzm. Nie wszystkie poglądy, serwowane nam przez różnych nauczycieli, musimy przyjmować bezkrytycznie. Krytycyzm każe nam domagać się uzasadnień dla głoszonych poglądów. Historia wskazuje, że postawa krytycyzmu jest jak najbardziej zasadna. Wszak bardzo wiele poglądów i teorii, zwłaszcza z różnych dziedzin nauk ścisłych, ale nie tylko, które pizez wiekami były głoszone jako absolutnie prawdziwe, z biegiem wieków odrzucono w procesie rozwoju nauki. Dodajmy jeszcze, że postulat krytycyzmu nakazuje nam postawę krytyczną również wobec własnych poglądów.

Z zasadą racji dostatecznej i postulatem krytycyzmu wiąże się jeszcze jedno, a mianowicie kwestia różnych forteli i chwytów retorycznych, czyli nieuczciwych sposobów argumentowania i wpływania na ludzi Będziemy o tym mówić w swoim miejscu, a mianowicie po omówieniu najważniejszych błędów' wnioskowania. Na razie pozostaniemy jeszcze przy samym uzasadnianiu twierdzeń

Szerzej na ten temat patrz: K. Ajdukicwicz. op. dl., s. 68-72.