Myśl polityczna i prawna sofistów
Sofiści - wędrowni nauczyciele, pojawili się w epoce demokracji w Atenach
- efekt ustroju demokratycznego ( zapotrzebowanie - o karierze politycznej myślały warstwy niższe)
• nauczają sztuki prowadzenia publicznej debaty
- przekonywanie, dobór argumentów
- nauczają za pieniądze
- uczą przekonywania do dowolnych racji
- nieistotna jest moralna racja stojąca za argumentacją
• nie udzielali oni jednoznacznych odpowiedzi na pytanie, jaka forma rządów jest dobra, a jaka zła
- kryterium sukcesu skuteczność w debacie
- wprowadzenie do greckiej myśli politycznej element racjonalizmu i sceptycyzmu
- pionierski wkład do ideologii prawa natury, przenosząc ją z nauk przyrodniczych na grunt nauk o społeczeństwie
- człowiek poddany jest dwom prawom - państwowemu i natury
- zlaicyzowanie podstawowych pojęć politycznych
- państwo nie jest tworem sił pozaziemskich, powstało ono z woli ludzi, jego zadania są doczesne krytyka sofistów
1. uczyli do przekonywania skutecznego, a nie wskazywali czy to jest dobre, czy złe
2. brali pieniądze za nauczanie swych uczniów
- ludzka wiedza nie powinna być wartością prywatną
- moralny obowiązek przekazywania wiedzy młodszemu pokoleniu - by służyli dobru publicznemu Sofiści podważają podstawowe tezy greckiej myśli politycznej.
Protagoras
- punktem wyjścia do życia politycznego jest człowiek, a nie państwo
• „człowiek jest miarą wszechrzeczy"
- nowe spojrzenie na państwo - relatywizm
- istniał okres bez państwa - powstało w celu polepszenia skuteczności zaspokajania potrzeb
• państwo powołane mocą woli jednostek
- państwo nie jest tworem natury - to nieprawda, że każdy z nas rodzi się w państwie jak w rodzinie jest ono niezmienne i niezależne od naszej woli
- relatywizm polityczny - ludzie się różnią, mają różne potrzeby, więc różnią się państwa zaspokajające te potrzeby
- relatywizm społeczny - wartości społeczne są wspólnym dobrem ludzi
- to porozumienie ludzi, a nie natura decyduje o biegu rzeczy
- podważał tezę o niezmienności natury ludzkiej - konwencje społeczne które ludzi wiążą są zależne od okoliczności miejsca i czasu
- zachowanie dobre i złe jest uwarunkowane od konkretnych okoliczności Gorgiasz
- okazjonalizm moralny - istnieje wiele systemów moralnych
- różne moralności - np. dziecko, dorosły, cywil, wojskowy
- wbrew tradycji greckiej
Antyfon i Hippiasz
- nie ma jednego rodzaju prawa
- dualizm prawa - prawo natury i prawo pozytywne
- prawo natury - obowiązuje wszystkich i w ten sam sposób, niezmienne, sankcja boska
- prawo pozytywne - obowiązuje tylko na terenie danego państwa - sankcje prawa pozytywnego (tylko pod jego jurysdykcją)
Przyjmuje się sofistów jako protoplastów współczesnych liberałów - wyprowadzają wszystkie zasady życia ludzkiego z woli człowieka.
Platon i Arystoteles - protoplaści współczesnych konserwatystów.