47192

MYŚL POLITYCZNA I PRAWNA STAROŻYTNEJ GRECJI

Kontekst polityczny greckiej refleksji starożytnej Pierwsza uporządkowana refleksja dotycząca:

-    podziału prawa (natury i pozytywne)

-    koncepcja wolności, równości, sprawiedliwości

•    demokracja

Unikalny dar konstruowania teoretycznej refleksji w oparciu o doświadczenia zgromadzone o inne współczesne ludy. Inspirację w

refleksji politycznej stanowiło własne greckie doświadczenie (wiedza empiryczna).

Brak jednolitego państwa, obszar wspólnej cywilizacji. Punktem odniesienia musi być instytucja państwa. Doświadczenie polityczne

miała za punkty odniesienia inny twór, skoro nie było państwa - ok. V. w. p.n.e. pojawiło się polis - punkt odniesienia dla greckiej myśli politycznej.

Polis

-    aglomeracja miejska z przyległymi obszarami rolniczymi, powstaje między IX-VII w. p.n.e.

-    wspólnota polityczno-religijna Najstarsze modele ustrojowe ustrój monarchiczny

-    najstarszy obraz greckiego społeczeństwa pochodzi od Homera (Iliada, Odyseja)

-    monarchia na szczycie której stał otoczony aureolą boskości król (naczelny wódz)

•    struktura rodowa, władza dziedziczna za potwierdzeniem zasadności władzy - cechami charakteru

-    charakter państwa arystokratyczny • w wyniku bogacenia się następował transfer władzy od monarchy do arystokracji

ustrój arystokratyczny

-    kolonizacja poprzez niziny społeczne, kupiectwo próbuje podważyć monopol arystokratów

-    bogaci kupcy, żeglarze - nie mają dostępu do władzy, stopniowo gromadzą majątek

-    emigrują, aby zarabiać pieniądze, przywożą także nowe idee

-    nie mogą ani pogodzić się ze strukturą władzy, dochodzi do buntu - kolejny transfer władzy

-    nowy układ polityczny cechuje brak stabilności - pojawia się tyran tyrania

-    jednostka pochodzenia arystokratycznego, która składa ofertę: "Przekażcie mi władzę, a zrealizuję wasze interesy”

•    sprawuje władzę w imieniu ludu

-    nie mógł liczyć na długie poparcie, musiał rządzić przemocą Wzorcowe modele ustrojowe - alternatywa dla tyranii arystokratyczny (Sparta)

-po upadku władzy królewskiej umocniły się rządy arystokracji, na szczycie drabiny społecznej usadowili się nieliczni obywatele, wyposażeni w pełnię praw obywatelskich demokratyczny (Ateny)

-    od VI w. ewolucja polityczna zmierza ku demokracji

-    u podstaw demokratyzacji tkwiły mocno tendencje w gospodarce (kolonizacja, handel, obrót towarowo-pieniężny)

-    nawrót ku demokracji i równouprawnienie polityczne urzeczywistniały się różnymi drogami (np. przez oligarchię, czasami

przez nawrót do tyranii), jednakże najistotniejszymi działaniami w tym kierunku okazały się reformy Solona (VI w. p.n.e.)

-    V w. p.n.e. - złoty wiek ateńskiej demokracji - brak dzieła wykładającego zasady tego ustroju w sposób afirmujący

-    źródła przypadkowe, np. mowa pogrzebowa Peryklesa (pochówek żołnierzy z wojny peloponeskiej)

Brak społecznej harmonii i stabilności politycznej w świecie greckim.