50514

•    nauka w założeniu powinna była być bezpłatna: jednak tak naprawdę nie przestrzegano tego

-    naukę pobierali uczniowie w jednym lokalu, gdy ich nie było wielu bez względu na postęp w nauce. Dzielono icli na oddziały, gdy było ich więcej, zazwyczaj oddzielano uczniów, pobierających początki nauki i naukę w siedmiu sznikach wyzwolonych, od kleryków, przystępujących do studium Pisma Świętego i innych teologicznych nauk

Tok i zakres nauki szkolnej:

-    z edukacji i szkół korzystali tylko ci. którzy przygotowywali się do stanu duchownego. Wykształcenie i wychowanie religijne, potrzebne każdemu chrześcijaninowi dawał dom i Kościół Każdy musiał umieć w swoi. języku ojczystym na pamięć pacierz oraz znać i rozumieć główne zasady wiary katolickiej.

Pacierza i tych zasad uczyły się dzieci od rodziców, księża zaś utrwalali w kościele, uzupełniali i rozwijali to. czego dzieci nauczyły się w domu. Ta nauka odbywała się tylko w języku ojczystym

-    szkoła średniowieczna była instytucją czysto kościelną, kształciła młodzież do stanu duchownego i używała do nauki prawie wyłącznie języka łacitiskiego. Który był językiem kościelnym

-    uczeń, wstępując do szkoły katedralnej, musiał umieć po łacinie na pamięć kilka psalmów Dawidowych, główne elementy wiary chrześcijańskiej oraz nieco języka łacińskiego, a także czytać i pisać. Równocześnie z początkami religijno - kościebiej nauki odbywała się nauka elementarna świecka, która miała przygotować do nauk świeckich - nauk wyzwolonych. Obejmowała ona czytanie, pisame i początki języka łacitiskiego. Po tych elementach rozpoczynała się właściwa nauka szkolna, składająca się z rozmaitych wiadomości świeckich, a mająca ucznia przysposobić i przygotować do właściwych studiów teologicznych, które były celem całej edukacji średniowiecznej

-    7 sztuk wyzwolonych - gramatyka, dialektyka. retoryka (sztuki językowe. trMum - stanowiły niższy stopień wykształcenia i dawały uczniowi formalną ogładę), arytmetyka, geometria, astrologia, muzyka (matematyczne. quadriviuni - dostarczały uczniom materiabiego wykształcenia i prowadziły do mądrości). W średniowieczu sztuki wyzwolone były uważane za podwalinę studiów teologicznych. Najważniejszą ze wszystkich była gramatyka, jej poświęcano najwięcej czasu. Była fundamentem reszty umiejętności Nie uczono języka greckiego. Znacznie mniej czasu poświęcano retoryce i dialektyce. nauka quadrivium była trudna i długa Najważniejsze miejsce z wszystkich nauk matematycznych zajmowała muzyka; praktycznie uczono jej jako śpiewu kościelnego przez cały ciąg nauki szkolnej

-    dhigi czas. jakiego potrzebowano na zupełne studia, znaczne koszta, połączone z tak długą nauką oraz brak nauczycieli wykwalifikowanych do uczenia wszystkich sztuk, to były trudności bardzo wielkie, dla których luewielu zdobywało cały zasób wiedzy

-    studia teologiczne były ostatnim celem nauki szkolnej

-    Karol Wielki wydał rozporządzenie, że każdy wstępujący do stanu duchownego miał poddać się egzaminowi Aby udowodnić, iż posiada rzeczywiście taki zapas wiedzy, który koniecznie jest potrzebny do należytego sprawowania obowiązków urzędu kapłańskiego

Karność szkolna:

-    wieki średiue znały tylko twardy i ostry sposób wychowywania. Aby uczniów od maleństwa przyzwyczaić do obyczajów chrześcijańskich i do punktualnego wykonywania przepisów karności i obowiązków, aby poskromić złe popędy i zwalczać nieuctwo, używano najtwardszych środków wychowawczych. Bat i rózga odgrywały w wychowaniu domowym i szkohiym ważną rolę. Rózga i trzcinka były godłem nauczyciela średniowiecznego, tak samo jak dawniej rzymskiego. Istniało w wiekach średnich nawet to przekonanie, że dziecko, które nie odebrało za życia za wszystkie swoje przewinienia należytej kary. nie mogło znaleźć po śmierci wiecznego odpoczynku, jeżeli dodatkowo nie wykonano na zwłokach jego zaiuedbanej kary. Z taką samą surowością postępowano w szkołach katedralnych

-    uczniów obowiązywał taki przepis, aby rozmawiali po łacinie; nikt też wobec nauczyciela nie odważył się używać mowy barbarzyńskiej. Najwięcej bicia było przede wszystkim na lekcjach gramatyki łacińskiej, która wystawiała cierpliwość nauczyciela na największą próbę. Nauka śpiewu również dawała wiele powodu dobicia

-    w szkołach zewnętrznych bito mniej niż w wewnętrznych. W biciu nie robiono różnicy między synami zamożnych a biednych rodziców. Ustępstwo czyniono jedynie uczniom wątłego zdrowia

-    powszechnie chłopcy podlegali karom nauczyciela do 16 roku życia. Ciągłe obawy przed rózgami uczyły uczniów rozmaitych wybiegów. Rozgniewanego nauczyciela starano się przebłagać prośbami, łzami lub jakimiś nadzwyczajnymi zashigami. Wielu uciekało ze szkoły do rodziców lub. obawiając się w domu kary. błąkało się po lasach i chowało w jaskiniach. W niektórych klasztorach wydzielano plagi w pewnych oznaczonych diuach wszystkim uczniom. Chociaż na nie nie zashiżyli.

Początek i urządzenie szkół parafialnych:

•    od czasów Karola Wielkiego powierzono kształcenie kleryków szkołom katedralnym. Mimo to jednak zobowiązywano plebanów do utrzymywania przy kościołach chłopców do śpiewania i służenia do mszy i do rozmaitej innej pomocy kościelnej. Aby ich na zdatnych pomocników wykształcić, plebaiu musieli osobiście lub przez swoich wikariuszy uczyć tych cldopców nieco łaciny, czytaiua. śpiewu kościelnego i rozmaitych modlitw

i pieśni kościelnych. Nakazano plebanom utrzymywać we wsiach i dworach szkoły, i przyjmować wszystkich zgłaszających się uczniów na bezpłatną naukę

-    przed XIII w. ani w Niemczech, ani w Polsce nie było żadnych innych szkół prócz katedralnych, kolegiackich i klasztornych. Dopiero po czwartym soborze lateraneiiskim (1215), który polecił kapitułom zakładać szkoły gramatykahie przy iimycli zamożniejszych kościołach diecezji, mnożą się nowe szkoły, które od kościołów parafialnych nazwano parafialnymi. Szkoły te ułatwiały szerzenie nauki. Chodziło z jednej strony o pomnożenie