50606

tez przez wymiar sprawiedliwości. Dodatkowa zachętą do podejmowania studiów prawniczych przez młodzież chłopską był także aspekt ekonomiczny. Mieszkańcom wsi status urzędnika, sędziego, czy prokuratora kojarzył się ze stałą pensją. Szansa uzyskania po studiach źródła stałego dochodu łagodziła w oczach rodziców wyrzeczenia i koszty poniesione na kształcenie syna. Drugim bardzo ważnym powodem popularności studiów prawniczych w Krakowie był dynamiczny rozwój wielu dyscyplin na ówczesnym Wydziale Prawa. W okresie autonomicznym skupiał on w swym gronie liczne i wybitne indywidualności, które poprzez swój twórczy wkład wniosły wiele do rozwoju nauk prawnych na UJ.

Jeśli chodzi o napływ młodzieży cliłopskiej na studia prawnicze to w pierwszym dziesięcioleciu (1860/61-1869/70) był niewielki. Dopiero w 1869/70 wpisu dokonało 10 osób. Powodów takiego stanu rzeczy było kilka. Dopiero w 1868 nastąpiło spolszczenie sądownictwa, a w 1869 administracji. Ponadto bardzo powoli docierały na wieś informacje o zachodzących przemianach wewnątrz UJ. Nie było tez jeszcze na wsi świadomości i potrzeb kształcenia., ponieważ przemiany jakie następowały w Galicji były dopiero w stadium początkowym. W drugim dziesięcioleciu (1870/71-1879/80) w związku z zupełna polonizacją UJ frekwencja młodzieży chłopskiej na Wydziale prawa podniosła się i wykazywała stałą tendencję do wzrosm. Począwszy od roku akademickiego 1901/02 aż do wybuchu I wojny światowej liczba słuchaczy pochodzenia chłopskiego utrzymała się na bardzo wysokim poziomie. Wzmożoną frekwencje wśród tej młodzieży zanotowano w latach 1907/08-1913/14. ze wszystkich czterech wydziałów UJ największa liczbę studiującej młodzieży pochodzenia chłopskiego w latach 1860/61 - 1917/18 osiągnął Wydział Prawa UJ; była to prawie V* całej społeczności studenckiej na tym wydziale.

3.    Wydział Lekarski - ten najsilniejszy pod względem naukowym fakultet, mimo wielu niedogodności i braków w wyposażeniu laboratoryjnym i klinicznym oraz szczupłych zasobów lokalowych, ale dzięki znakomicie wykształconemu zespołowi nauczającemu w najlepszych ośrodkach naukowych Europy, święcił triumfy badawcze na UJ. W przeciwieństwie do studiów na Wydziale Prawa lub n jednym z kierunków na Wydziale Filozoficznym, gdzie obecność na zajęciacli uniwersyteckich była traktowana bardzo liberalnie, studenci medycyny ze względu na specyfikę tego kierunku byli zobowiązani do systematycznego uczęszczania na zajęcia. Wymagało to nie tylko stałego zamieszkania w Krakowie, ale również - z powodu przygotowania się do kolokwiów, zajęć klinicznych, czy udziału w ćwiczeniach anatomicznych w prosektorium - nie pozostawiało wolnego czasu na udzielanie korepetycji, by zapewnić sobie źródło utrzymania. Ubogi syn chłopski nie spodziewał się także, że uda mu się po smdiach otworzyć prywama praktykę lekarską, bowiem wyposażenie gabinetu lekarskiego wymagało znacznej gotówki. Te powody wyraźnie hamowały dopływ na smdia medyczne młodzieży chłopskiej.

w latach 1860/61 - 1917/18 studiowało medycynę na wydziale lekarskim 285 synów chłopskich, z tej liczby 269 jako kierunek główny, a 16 studentów UJ jako kierunek poboczny.

4.    Wydział Filozoficzny - spośród wszystkich czterech wydziałów miał on zdecydowanie ogólnochłopski charakter, zarówno pod względem składu nauczającego, jak i społeczności studenckiej. Wybór snidiów na Wydziale Filozoficznym UJ przez synów chłopskich w drugiej połowie XIX w. był nawiązaniem do pewnej tradycji kształcenia, a także rezultatem zachodzących przemian na wsi w dobie autonomicznej, wzrostem ambicji intelektualnych młodego pokolenia, chęcią poznania przeszłości narodu, pogłębienia postaw patriotycznych i następstwem rozwoju szkolnictwa średniego w Galicji.

Reasumując: pierwsze miejsce pod względem liczebności młodzieży chłopskiej na UJ w łatach 1860/61-1917/18 pierwsze miejsce zajmował Wydział Prawa - 45,41%, drugie Wydział Filozoficzny - 28,2%, trzecie Wydział Teologiczny -18,77% i czwarte - Wydział Lekarcki - 7,54%. W skali całej uczelni największą frekwencję młodzieży cliłopskiej odnotowano na uczelni w roku akademickim 1912/13 - 17,60% ogółu, co stawiało tę młodzież na drugim miejscu na UJ po studentach wywodzących się z rodzin inteligenckich.

Pochodzenie terytorialne młodzieży chłopskiej:

1.    teologia - 95,20% pochodziło z Galicji. Wśród całej ludności wywodzącej spośród synów chłopskich, przeważała młodzież z rodzin uboższych lub bardzo biednych. Dlatego dla tejże młodzieży, która nie mogła spodziewać się pomocy finansowej od rodziny, nie było sprawą obojętna, że przy wpisie na Wydział Teologiczny nie płaciła czesnego, a mieszkanie i wyżywienie otrzymywała za darmo. Koszty utrzymywania ponosiły władze kościelne i wspomagały dotacje rządowe.

2.    prawo - młodzież z Galicji stanowiła 95,67% studentów.

3.    medycyna - najmniej studentów spośród wszystkich czterech wydziałów pochodzenia chłopskiego 81,78% na wydziale lekarskim pochodzących z Galicji.

4.    filozofia - pod względem liczebności młodzieży chłopskiej po Wydziale Prawa zajmował 2 miejsce z tego 89,42% pochodziło z Galicji

Matura i status studenta:

Uzyskanie świadectwa dojrzałości w Galicji w XIX w. i na początku XX stulecia było nie tyłko sukcesem poszczególnych jednostek rezultatem poważnych wyrzeczeń osobistych jednostek rezultatem poważnych wyrzeczeń osobistycli i często całej rodziny, ale co najważniejsze otwierało drogę do dalszego kształcenia na poziomie wyższym

2