Kodeks postepowania komentarze

Art. 180 DZIAŁ V. DOWODY

się do organów wymiaru sprawiedliwości, dla których ograniczenia w możliwościach przesłuchania adwokata jako świadka określone są w k.p.k. (M. Cieślak: Zagadnienia..., s. 273-274; idem: Trójglos..., Pal. 1964, nr 3, s. 9; K. Łojewski: Problematyka tajemnicy..., Pal. 1967, nr 3, s. 42; B. Kunicka-Michalska: Ochrona tajemnicy zawodowej w polskim prawie karnym, Warszawa 1972, s. 184-186; A. Gaberle: Glosa..., PiP 1995, nr 4, s. 106-111; A. Murzynowski: Refleksje..., Pal. 1994, nr 11, s. 52; R. A. Stefański: Przegląd uchwal..., WPP 1996, nr 1, s. 68).

Zachowuje aktualność pogląd Sądu Najwyższego, że Adwokata nie wolno przesłuchiwać jako świadka co do faktów, o których dowiedział się jako obrońca, udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę [arg. ex art. 161 pkt 1 (ob. 178 pkt 1) k.p.k.]. W innych wypadkach adwokat może odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się obowiązek zachowania tajemnicy określony w art. 6 ustawy z dnia 12 maja 19S2 r.~ Prawo o adwokaturze (Dz.U. nr 16, poz. 124 z póżn. zm.), chyba że sąd [...] zwolni go na podstawie art. 163 [ob. 180] k.p.k. od obowiązku zachowania tajemnicy. Zwolnienie to może nastąpić tylko wtedy, gdy ujawnienie okoliczności objętych tajemnicą - w drodze przesłuchania jako świadka - jest nieodzowne dla zapewnienia prawidłowego wyrokowania w sprawie (uchw. 7 s. SN z 16 VI 1994 r., I KZP 5/94, OSNKW 1994, nr 7-8, poz. 41 z glosami Z. Krzemińskiego, MP 1994, nr 10, s. 302-305, „Edukacja Prawnicza” 1994, nr 11, s. 269; A. Gaberle, PiP 1995, nr 4, s. 106-111). O możliwości zwolnienia adwokata od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej przesądza wyraźne uregulowanie w art. 180 § 2 trybu zwalniania właśnie od tej tajemnicy. Treść § 3 art. 6 prawa o adwokaturze podkreśla niedopuszczalność zwolnienia adwokata od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, lecz pozostaje bez wpływu na zakres art. 180 § 2. Uregulowanie to nie narusza tezy 14 Międzynarodowego Kodeksu Etyki przyjętego przez Zgromadzenie Delegatów Międzynarodowego Stowarzyszenia Adwokatów w Oslo w 1956 r., w której stwierdzono, że „Adwokat nigdy nie powinien ujawniać tego, co zostało mu podane do wiadomości jako adwokatowi [...] chyba że ujawnienie tego zostało nakazane przez sąd”.

10. W taki sam sposób trzeba traktować tajemnicę dziennikarską, z wyjątkiem ^określonej w art. 180 § 2. W doktrynie, podobnie jak w zakresie tajemnicy \ adwokackiej, wystąpiła różnica poglądów co do charakteru tej tajemnicy. Twierdzono, żejęst to taiemnica-bezw-zgledna. a przepisy art. 15 Prawa prasowego, jako mającerangę ustawowych i późniejsze w stosunku do art. 163 lob. 180) k.p.k. stanowią lex specialis (J. Bafia: Polskie prawo prasowe, PiP 1984, nr 10, s. 43; H. Gajewska-Kraczkowska: Tajemnica zawodowa..., PiP 1988, nr 6, s. 81; B. Michalski: Odżywa spór..., „Jurysta” 1994, nr 4, s. 26-27; Z. Gostyński: Glosa..., PIP 1996, nr l,s. 107; idem: Tajemnica dziennikarska. ..,s. 93-100) Podkreślano też, że przepisy k.P.k-maia w pełni zastosowanie do tajemnicydzicnnikarskigLi H. Bracki: Granice..., PG 1987, nr 1, s. 5; idem: Jeszcze o tajemnicy..., GP 1987, nr 8, s. 5; Z. Młynarczyk: Tajemnica zawodowa..., PiŻ 1987, nr 11, s. 4; J. Sobczak: Prawo

490

Ryszard A. Stefański