Kodeks postepowania komentarze

Art. 181-1S2 DZIAŁ V. DOWODY

zachowania tajernni.cy.służbo.wgjJ]ib ja wod o wej, mimo zwolnienia od obowiązku jej zachowania przez uprawniony organ (sąd lub prokuratora) - wbrew niektórym poglądom (Z. Młynarczyk: Fałszywe zeznania h< polskim prawie karnym, Warszawa 1971, s. 142; J. Szamrej: Poplecznictwo w polskim prawie karnym, Warszawa 1977, s. 105) - nie powoduje odpowiedzialności tej osoby za przestępstwo określone w art. 239 § 1 k.k. (Z. Gostyński: Tajemnica dziennikarska..., PiP 1997, nr 10, s. 16-18).

15. Od obowiązku zachowania tajemnicy służbowej i zawodowej jest zwolniony oskarżony przez sam fakt postawienia w stan oskarżenia w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla wyjaśnienia okoliczności sprawy (Z. Sobolewski: Samooskarżenie..., s. 101). Sąd Najwyższy stwierdził, że w tym wypadku wchodzi tv grę prawo do obrony, które nie może doznać ograniczenia przez związanie adwokata obowiązkiem tajemnicy zawodowej. Jeśli bowiem obowiązek ten zachować, adwokat znalazłby się ie sytuacji gorszej niż każda inna osoba pozostająca w stanie oskarżenia (uchw. SN z 29 XI 1962 r., VI KO 61/62, OSN 1963, nr 7-8, poz. 157 z glosą M. Cieślaka, PiP 1962, nr 7, s. 170-174). W doktrynie wypowiadany jest pogląd, że oskarżony nie jest automatycznie zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy, a jedynie ma prawo powoływania się na stan wyższej konieczności (art. 26 § 1 k.k.), gdy w celu obrony faktycznie złamie tę tajemnicę (A. Kaftal: Procesowe zagadnienia..., Pal. 1970, nr I, s. 35-36; A. Murzynowski: Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1976, s. 316).

Art. 181. § 1. W wypadkach przewidzianych w art. 179 i art. 180 sąd przesłuchuje taką osobę na rozprawie z wyłączeniem jawności.

§ 2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób przechowywania protokołów zeznań obejmujących okoliczności, na które rozciąga się obowiązek zachowania tajemnicy państwowej, służbowej albo związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji.

W wypadkach gdy jest przesłuchiwana osoba, która została zwolniona od obowiązku zachowania tajemnicy państwowej, służbowej lub zawodowej, obowiązkowe jest wyłączenie jawności rozprawy; wyłączenie obejmuje te fragmenty zeznań świadka, które dotyczą okoliczności objętych tajemnicą.

Art. 182. § 1. Osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić zeznań.

§ 2. Prawo odmowy zeznań trwa mimo ustania małżeństwa lub przysposobienia.

§ 3. Prawo odmowy zeznań przysługuje także świadkowi, który w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem.

492

Ryszard A. Stefański