Kodeks postepowania komentarze

ROZDZIAŁ 21. ŚWIADKOWIE Art. 180

7. Zakaz przesłuchania ze względu na tajemnicę państwową dotyczy świadka, biegłego (art. 197 § 3), specjalisty (art. 206 § 1) i tłumacza (art. 204 § 3). Nie ma er natomiast zastosowania do oskarżonego (K. Marszał: Proces..., sł&L^^rW tym ostatnim wypadku pierwszeństwo daje się prawu do obrony.^Nie znajduje uzasadnienia stwierdzenie Sądu Najwyższego, że Wprawdzie art. 162 § 3 [ob. 179 § 3] k.p.k. mówi o świadku, jednakże § 1 tego przepisu dotyczy wszystkich osób obowiązanych do zachowania tajemnicy państwowej, a więc obejmuje także oskarżonych, z czego wynika, że w przypadku oskarżonego należy postąpić w taki sam sposób, jak w przypadku świadka, jeżeli zachodzi konieczność zwolnienia go od obowiązku zachowania tajemnicy państwowej (wyr. SN z 11 IV 1983 r., I KR 393/82, nie publ.). Istotnie w art. 179 § 1 mowa jest ogólnie o osobni obowiązanych do zachowania tajemnicy państwowej, lecz wykładnia systemo- _ wa wskazuje, że przepis ten dotyczy wyłącznie świadków; znajduje się w r.oz- ^;gj dziale 21, zawierającym przepisy dotyczące świadków.

Art. 180. § 1. Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy służbowej lub tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator zwolni te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy. -raacu yv^;uy>Mi^ra § 2. Osoby obowiązane do zacłiowania^tajemnicy adwokackiej,dekarskiej lub dziennikarskiej mogą być przesłuchane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko

wtedy, gdy to jest niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie . może być ustalona na podstawie innego dowódlŁ^prjeŚlH^anlulub zozwełefitu4ra 2... -■faaeshłełrfrłueuleeydijjć sąd. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

§ 3. Zwolnienie dziennikarza od obowiązku zachowania tajemnicy nie może dotyczyć danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu u do redakcji lub innego materiału o tym charakterze, jak również identyfikację osób Z udzielających informacji opublikowanych lub przekazanych do opublikowania,'^-jeżeli osoby te zastrzegły nieujawnianie powyższych danych.    r¹-

§ 4. Przepisu § 3 nie stosuje się, jeżeli informacja dotyczy przestępstwa, o którym mowa w art. 240 § 1 Kodeksu karnego.

§ 5. Odmowa przez dziennikarza ujawnienia danych, o których mowa w § 3, nie uchyla jego odpow iedzialności za przestępstwo, którego dopuścił się publikując

1.    Przepis statuuje względny zakaz przesłuchania świadka ze względu na tajemnicę służbową lub zawodową, jednocześnie określając tryby zwolnienia od obowiązku zachowania tych tajemnic oraz różnicując je w zależności od rodzaju tajemnicy zawodowej. Nie ma możliwości zwolnienia od obowiązku zachowania tajemnicy dziennikarskiej w określonej części. Zob. tezę 11 do niniejszego artykułu.

2.    Osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy służbowej lub zawodowej mogą odmówić zeznań. Mogą one to uczynić tylko w zakresie okoliczności, na

483

Ryszard A. Stefański