Reformy w zakresie postępowania sądowego na świecie
- zmienia się struktura procesu sądowego w postępowaniach karnym, cywilnym, administracyjnym
- wyróżnia się 2 typy procesu sądowego - klasyczna i nieklasyczna (postklasyczna) koncepcja procesu sądowego
- rożne formy rozstrzygania konfliktów (konflikt - sytuacja, w której ktoś występuje z twierdzeniem/roszczeniem, które
ktoś inny kwestionuje):
- rozwiązywanie bezpośrednie - tryb kontraktowy:
- konflikt rozwiązują same strony konfliktu,
- rozwiązanie konfliktu obywa w formie negocjacji
- nie bierze udziału żadna osoba trzecia, która rozwiązywałaby konflikt niezależnie od woli stron,
- porozumienie samych stron w drodze umowy,
- strona oczywiście może mieć pełnomocnika (pomocnika prawnego), który pomaga w negocjacjach z drugą stroną,)
- rozwiązywanie pośrednie - są osoby trzecie, które podejmują decyzje jak rozwiązać konflikt, wyróżnia się następujące
formy rozstrzygani konfliktów
- tryb mediacyjno-koncyliacyjny - występuje osoba trzecia (mediator/koncyliator), o wyborze tej osoby decydują same
strony, w tym trybie osoba pośrednicząca nie ma żadnych uprawnień władczych, strony w każdym momencie mogą
zrezygnować z jej pomocy i nie są związane z jej decyzjami, pełni ona przede wszystkim rolę doradcy, który nie ma
interesu w tym aby opowiedzieć się za jakakolwiek ze stron. Tryb, w którym same
strony ustalają według jakich reguł i
jakiej procedury nastąpi rozstrzygnięcie sporu,
- tryb arbitrażowy - w postępowaniu o wyborze reguł i arbitra decydują strony, ale decyzja arbitra jest wiążąca dla nich
(sąd arbitrażowy, zwany inaczej polubownym), strony mogą wystąpić do sądu o wydanie klauzuli wykonalności, taki
wyrok podlega normalnemu wykonaniu w postępowaniu egzekucyjnym,
- tryb adjukacyjny - najbardziej zinstytucjalizowany i sformalizowany. Postępowanie toczy się z góry ustalonymi
zasadami przed z góry ustalonym adjudykatorem. Strony nie mają żadnego wpływu na wybór przepisów, procedury i
adjudykatora, którego decyzja jest władcza i wiążąca dla stron. Przypomina tradycyjne postępowanie sądowe.
Nie każdy proces sądowy nie musi być zorganizowany jak postępowanie
adjudykacyjne. W wielu procesach sądowych
występują elementy postępowania, np. mediacyjnego. Proces sądowy
zorganizowany jako postępowanie adjudykacyjne
jest tylko jednym rodzajem procesu - proces klasyczny (zwykle taki jest).