- zróżnicowanie społeczeństwa na wielkie bogate rody, zawsze przyczynia się do ograniczenia władzy monarszej
- stąd jest to dobre dla naszej wolności
- kultywował zasadzie złotego środka
- państwo również powinno być rządzone w sposób umiarkowany (system hamulców, siły równoważące, brak nadużyć ze
strony władzy) - postulował wprowadzenie ustawowych ram wykluczających nadużywanie władzy
• w każdym państwie istnieją trzy pola aktywności, którym odpowiadają trzy władze, wzajemnie rozdzielone
1. władza prawodawcza
- powinna być powierzona parlamentowi, jako przedstawicielstwu społeczeństwa (reprezentacyjność)
- miał on odciążać lud w stanowieniu prawa
- Monteskiusz domagał się parlamentu dwuizbowego
- izba niższa („ludowa") - miała być wybierana przez wszystkich w wyborach cenzusowych
- izba wyższa - miała być dziedziczna i reprezentować arystokrację
- zewnętrznym hamulcem dla parlamentu miało być przyznanie monarsze prawa zwoływania i odraczania posiedzeń parlamentu
2. władza wykonawcza
- należy do monarchy, który wykonywałby prawa przy pomocy mianowanych przez siebie ministrów
- król zatwierdzałby również ustawy parlamentu
- hamulcem dla króla byłoby odsunięcie go od prawodawstwa, a nawet od inicjatywy ustawodawczej
- jedynie prawo veta
- król byłby nieodpowiedzialny przed parlamentem (odpowiadaliby desygnowani ministrowie).
3. władza sądowa
- wybierane na krótkie kadencje niezawisłe trybunały
- hamowana przez związanie sędziów ustawą i wymogiem rotacji kadr wymiaru sprawiedliwości
- egzekucja wyroków sądowych należałaby do władzy wykonawczej
Te trzy władze miały być rozdzielone i stopione ze sobą • wszystkie one miały realizować w państwie ten sam cel (wolność
polityczną). Istota tych stosunków polegałaby na wzajemnym uzupełnianiu się, kontrolowaniu i hamowaniu. Liberalizm arystokratyczny
- Monteskiusz dokonał sformułowania klasycznych zasad liberalizmu arystokratycznego
• jako zwolennik umiarkowanej monarchii, wyobrażał sobie, że zmiana ustroju na szczeblu centralnym umożliwi osiągnięcie
kompromisu arystokracji z wierzchołkiem burżuazji
- wolność polityczna i praworządność
- nierówności prawa, relatywizm konwencji ustrojowych i społecznych
- koncepcja prawa jako zjawiska społecznego
- hasła pacyfistyczne, zwiększenia praw kobiet i zapewnienia przez państwo minimum środków egzystencji obywatelom