Głównym konkurentem do tak pojmowanej władzy cesarskiej był papież.
Teoria imperialna na Wschodzie
- Idea imperium uniwersalnego ugruntowała się na Wschodzie - Bizancjum
- Cesarz bizantyjski nosił tytuł władcy Rzymian i uznawał się za sukcesora światowej władzy cesarzy rzymskich
- niezbędna była integracja polityczno-prawna rozległego i zróżnicowanego kulturowo Bizancjum
- cezaropapizm to bizantyjska doktryna imperialna, która miała zapewnić jedność i potęgę państwa • tradycje rzymskie z elementami chrześcijańskimi, wpływy hellenistyczne z wątkami orientalnymi
- cechy charakterystyczne struktur politycznych Bizancjum
- kompetencje polityczne cesarza
- władca absolutny, źródło prawa, najwyższy sędzia, wykonawca swego prawa, naczelny dowódca
- boży namiestnik (władca chrześcijański) - zastępcą Boga do spraw doczesnych
- wiele było z symboliki zaczerpniętej z pogańskiej tradycji wschodniej, np. obowiązek adoracji cesarza w pozycji leżącej, insygnia władzy - orzeł, kula ziemska, aureola
- kompetencje religijne cesarza
- głowa kościoła - wspólnotę chrześcijan utożsamiano ze wspólnotą państwową
- doktryna bożego namiestnictwa
- nie utrwalono zasady dziedziczności tronu (wyraźna tama dla cesarskiego absolutyzmu) -elekcja Papai iza
- doktryna głosząca uniwersalną (ogólnoświatową, duchową i świecką) suwerenność papieża
- cała władza należy do papieża, nadrzędność papiestwa nad cesarstwem
- XI - XIV w. - spór o inwestyturę
- XI w. - szczyt to konflikt Grzegorza VII („Dictatus papae") z Henrykiem IV
- poglądy Grzegorza VII
- państwo to twór z istoty swej zły
- władza państwowa zrodziła się z podstępu szatana, z pychy i żądzy władzy
- państwo ma jedynie rację bytu, gdy realizuje postulaty sprawiedliwości bożej
- na czele takiego państwa winien zasiadać papież - namiestnik Boga na Ziemi
- jedyny władca uniwersalny, głowa wszystkich panujących
- Grzegorz zrywał z monarchów aureolę świętości
- papież jest nieomylny
- spór o wpływ na nominację biskupów
- ważne dla władzy świeckiej - ogromny wpływ jaki wywierał kościół na społeczeństwo
- biskup był przede wszystkim wielkim panem feudalnym
- ten kto kontrolował biskupów miał władzę nad wielkimi panami feudalnymi
- cesarz nie chciał by większość jego poddanych (wielkich feudałów, tj. niemieckich biskupów) była mu niechętna
- tak mogłoby być, gdyby pochodzili z nominacji papieskiej
- koncepcja wypraw krzyżowych
- na przełomie w XI i XII wieku, wyprawy krzyżowe miały umacniać pozycję polityczną Kościoła katolickiego
- utworzenie Państwa Jerozolimskiego
- osłabienie pozycji Kościoła wschodniego
- idea krzyżowa była świadectwem potęgi papiestwa (sukces doktryny politycznej kościoła)
- rozkwit teorii papalizmu w XIII wieku:
- zakończenie dzieła centralizacji kościoła
- aparat kurialny troszczący się o prawidłowe funkcjonowanie duchowieństwa w poszczególnych państwach
- wzrost potęgi materialnej papiestwa
- np. annaty, daniny, świętopietrze
- papiestwo (kościół) stało się nieporównywalną potęgą polityczną
- korzystne rozstrzygnięcie na rzecz papiestwa sporu o inwestyturę - Innocenty III
- hierokracja - nurt, wg którego papież mógł ingerować we władzę świecką w każdym przypadku
- prawo kanoniczne - zbiór norm złożonych z materiału biblijnego, patrystyki (nauki ojców kościoła), ustawodawstwa soborowego,
oraz prawa papieskiego Uzasadnienie koncepcji papalizmu 1. wg myśli św. Augustyna
- państwo to twór grzeszny, niedoskonały - jeśli ma funkcjonować sprawnie (być pożyteczne) to musi być poparte i