124986

ekologia społeczna. Ten ostatni termin teraz powraca coraz częściej wraz ze zmianą spojrzenia na miejsce człowieka w świede, wraz z całośdowym ujęciem relacji człowiek - środowisko przyrodnicze.

Zawsze kiedy mówimy o społeczeństwie to posługujemy się kategoriami abstrakcyjnymi, bo np, odległość, dystans między ludźmi w społeczeństwie nie istnieją w sensie fizycznym. Chociaż pod pewnymi względami rzeczywiście odległość przyjmuje formy materialne. Tak jest w przypadku relacji miasto - wieś, gdzie odległość fizyczna jest też odległością społeczną; inna infrastruktura, inne kontakty, inny typ aktywnośd zawodowej. Podobnie odległość fizyczna w mieśde wyznacza dystans społeczny; dzielnice elitarne i slumsy. Zatem, można mówić o przestrzennym i nieprzestrzennym czyli symbolicznym aspekde struktuiy społecznej.

Bardzo często kiedy mowa jest o strukturze społecznej to wspomina się raczej jej statystyczny wymiar. Tak najczęściej postępują publicyści. Gdy media mówią o strukturze społecznej to towarzyszy temu wiele zestawień ilośdowych, wykresów i słupków. A mowa wtedy jest zazwyczaj o składzie ludności, czyli ilości i wielkości grup, kategoriach społecznych, podziałach zawodowych itp. Czasem mowa jest o cechach demograficznych, składzie klasowym/ w arstw owym, o grupach etnicznym czy o grupach religijnych.

Wtedy gdy mowa jest o strukturze społecznej ze wskazaniem na skład ludnościowy akcentowane są elementy tej struktury, które dobierane są jako kategorie analizy w zależności od celu i intencji badawcza jak i charakterystyki społeczności. Np. w społeczności o dominującej roli rycerstwa ta grupa jest podstawową kategorią analizy i w stosunku do niej określane są relacje innych grup. W społeczeństwie o dominującej roli kleru, on zdominowuje wizję struktury społecznej. Elementy składowe są zatem istotne.

Jednak struktura społeczna to coś więcej niż zróżnicowanie elementów składowych zbiorowości, to też określony ich układ i relacje między nimi.

Dlatego, mówiąc o strukturze można ją rozpatrywać statycznie - przez elementy, którymi są kategorie, grupy społeczne, pozycje itp., lub też dynamicznie - analizując relacje między elementami. Ważne jest przy tym uzmysłowienie sobie tego, że pewne elementy struktury społecznej istnieją tylko w relacji z innymi, np. pracodawcą jest się gdy ma się pracowniików, mężem - gdy ma się żonę, lekarzem gdy ma się pacjentów (samo wykształcenie w tym kierunku nie wystarcza). Inaczej mówiąc pewne elementy struktury istnieją dzięki temu, że są w pewnym związku z innymi. Inne z kolei istnieją przez swą pozycję społeczną np. inteligencja jako warstwa społeczna, która ma określoną funkcję w społeczeństwie, co daje jej pozycję. Z tym, że pozycja stanowi jeden z elementów definicji tej grupy w strukturze społecznej.

Gdy mówimy o dynamicznym ujęciu struktury społecznej to nacisk jest kładziony na system stosunków społecznych tworzących strukturę społeczną. Jakie to mogą być stosunki?

2