52994

Stypulacja służyła do powołania do życia nowego stosunku obligacyjnego, a także do ugruntowania już istniejącego zobowiązania, a to pod postacią kary umownej lub poręczenia.

Spełnienie świadczenia odpowiadającego podstawowym wymogom prawa obligacyjnego przyrzeczonego w formie stypulacji uzyskiwało ochronę procesową.

Zawarcie umowy dwustronnie zobowiązującej zupełnej było niemożliwe przy zastosowaniu jednej stypulacji. Do ustanowienia obowiązków wzajemnych potrzebne były dwie stypulacje.

Stypulacja kary umownej - albo kary konwencjonalnej była przyrzeczeniem ze strony dłużnika do zapłacenia wierzycielowi pewnej kwoty pieniężnej tytułem kary, w wypadku niewykonania zobowiązania.

Poręczenie - to stypulacja zawarta miedzy wierzycielem, a osobą trzecia na której podstawie ta ostatnia przyjmowała odpowiedzialność za cudzy dług. Poręczenie jest prawem akcesoryjnym - jego byt jest całkowicie związany z istnieniem długu głównego.

Za jeden dług poręczyć mogło kilka osób. Między tymi osobami istniała z mocy prawa solidarność bierna.

Beneficium dividionis - na jego podstawie każdy z poręczycieli wezwany przez wierzyciela do zaspokojenia jego potrzeb w całości, mógł domagać się podziału należności w częściach między wszystkich wypłacalnych poręczycieli.

Prawo regresu - przysługiwało poręczycielowi, który zaspokoił roszczenia wierzyciela. Pierwotnie realizował je na podstawie stosunku wewnętrznego jaki łączył go z dłużnikiem. Korzystając z tego prawa poręczyciel mógł domagać się od wierzyciela przekazania mu środków procesowych jakie służyły wierzycielowi do realizacji jego wierzytelności wobec dłużnika.

b) Kontrakty literalne

Expensilatio-w dawnym prawie rzymskim zobowiązanie powstało również w wyniku porozumienia między stronami, ugruntowanego następnie odpowiednio dokonanym wpisem w domowej księdze wierzyciela.

Wpis taki był podstawą zobowiązania powstałego litteris i służył do przekształcenia w porozumieniu z dłużnikiem jakiegokolwiek istniejącego zobowiązania w zobowiązanie literalne o charakterze abstrakcyjnym.

Przez wpis taki można było zmienić np. podstawę prawną zobowiązania.

Chirographum, Syngraphe - inaczej rzecz się miała z zobowiązaniem literalnym, o charakterze abstrakcyjnym wykształconym w praktyce peregrynów.

Tam dłużnik wystawiał skrypt dłużny w jednym egzemplarzu zwanych chriographum lub w dwóch egzemplarzach zwanych syngraphe.

Pierwsze były dokumentami dwustronnej czynności dokonanych rzeczywiście.