53005

1. O kontraktach i jak gdyby kontraktach w ogólności.

Kontrakt - w prawie rzymskim było to zgodne oświadczenie woli dwóch lub więcej osób, zmierzające do osiągnięcia celu jakim była ochrona procesowa interesu społeczno-gospodarczego, który zamierzały realizować umawiające się strony.

Pactum - to umowy zawierane przez strony, zmierzające do uregulowania stosunków majątkowych, które odbiegały od typowych kontraktów. Nie rodziły w zasadzie zobowiązania zaskarżalnego w procesie. Dziś zwie się je umowami nienazwanymi.

Każdy kontrakt rzymski opierał sie na dwóch podstawowych filarach:

a)    Porozumienie stron - to zgoda stron jako element składowy kontraktu była przedmiotem gruntownego opracowania teoretycznego ze strony rzymskiej jurysprudencji. Określano ją mianem - consensus.

Zgodne oświadczenie stron powinno być skierowane na osiągnięcie wspólnego celu.

b)    Causa civilis - czyli przyczyna prawna. W myśl klasycznej koncepcji rzymskiego kontraktu sama zgoda nie jest elementem wystarczającym do jego bytu, ale musi mu towarzyszyć jej przyczyna prawna (causa).

•    Przy kontraktach, które należały do kategorii czynności kazualnych (większość w prawie rzymskim) przyczyna prawna sprowadza się do celu społeczno-gospodarczego, jaki zamierzają osiągnąć umawiające się strony.

•    Przy kontraktach, które należały do typu czynności abstrakcyjnych (stypulacja) przyczyna kontraktu realizowała się w samej formie, w jakiej kontrakt doszedł do skutku, czyli w fakcie wypowiedzenia określonych słów albo w fakcie dokonania wpisu w księgach domowych.