samorząd realizuje swoje zadania w formach właściwych dla administracji, ale
zaspokajanie potrzeb mieszkańców musi być wykonywane również przy pomocy innych
instrumentów niż adm. —> rozróżnienie na sferę
* sfera cywilnoprawna istnienie jednostki samorządu w tej sferze wynika przede wszystkim z przyznania jej osobowości prawnej i uprawnień właścicielskich i majątkowych, dlatego jednostka występuje jako podmiot prawa cywilnego i działa na zasadach prawa cywilnego (zasada swobody dysponowania majątkiem i ochrony prawnej poprzez sądy powszechne);
* sfera administracyjnoprawna - gdy wykonuje zadania własne lub zlecone, także tutaj przysługuje jej ceclia samodzielności i ochrony sądowej sądów administracyjnych;
system finansowy samorządu —► podstawą gospodarki finansowej jest budżet, a
Konstytucja wyróżnia 3 rodzaje dochodów samorządów;
* dochody własne - gdy ustawa przyznaje samorządowi prawo ich pobierania, są to: podatki, opłaty lokalne, dochody z majątku samorządowego, dochody z samoopodatkowania —* swoboda dysponowania nimi;
* subwencje - środki przekazane z budżetu centr alnego i funduszy pozabudżetowych, a mechanizm ich wyliczania i rozdzielania jest jasny i jednostka wie ile jej się należy, np. dla gmin subwencja ogóbia, w ramach której najwięcej dostaje na oświatę;
* dotacje - środki przekazane z budżetu centralnego i funduszy pozabudżetowych na zadania zlecone oraz (duży stopień uznawalności) na inne cele i mogą być zużywane tylko na cele, na które zostały przyznane;
gwarancją konstytucy jną jest zapewnienie samorządowi odpowiednich dochodów ;
* gwarancja formalna - źródła dochodów ustalane w ustawie, a wg TK regulacje dot. źródeł finansowania muszą odpowiadać wymogom przyzwoitej legislacji, czyli nie mogą mieć działania wstecznego i muszą mieć odpowiediue vacatio legis;
* gwarancja materialna;
—* nakaz, by udział w dochodach odpowiadał zakresowi przyznanych zadań
(bogate orzecznictwo TK w tej sprawie, szczególnie dot. gmin);
—► nakaz dokonywania zmian w podziale dochodów publicznych wraz z dokonywaniem zmian w zadaniach samorządu;
—* prawo do ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych, w zakresie określonym ustawą;