53974

-    typowe państwo patrymonialne - władca uznaje je za Jasność i terytorium dzieli wg własnego uznania m. synów lub przekazuje je jako wynagrodzenie

1)    KRÓL

-    wzmocnienie znaczenia władców dzięki:

Panowaniu nad rozległym obszarem dawnego Cesarstwa

Przyjęcie uprawnień należnych dawniej do cesarzy rzymskich i domeny cesarskiej

-    znalazło to wyraz w tytulaturze - od 774r. Karol W. nosił tytuł rex Francorum et Longobardorum ac patricius Romanorum (po koronacji na cesarz a jeszcze więcej tytułów)

-    od VII w.(czasy ostatnich Merowingów) - wzrasta znaczenie możnych: królowie muszą iść na ustępstwa, np.:

Edykt Chlotara II (614r.) = wielka karta możnowładztwa frankońskiego, w niej:

♦król uznał prawa i wolności Kościoła (w tym swobodę wyboru biskupów przez kler i ludność)

+ znosił podatki uznane przez ludność za niesłuszne + przyznał ogólny immunitet

+ zrzekł się swobody wyboru hrabiów - odtąd hrabiami tylko możni posiadający dobra na terenie danego hrabstwa

-    objęcie władzy przez Karolingów - wzmocnienie władzy, Karol W. walczył z samowolą możnych, rządy sprawował osobiście

-    ponowne osłabienie za rządów następców Karola

-    uprawnienia króla:

+ bannus królewski - prawo wydawania nakazów, których naruszenie powodowało kry pieniężne + związane z mirem królewskim

-    był strażnikiem pokoju wewnętrznego - mógł karać osobę wyjęciem jej spod prawa czyli miru (najcięższa kara)

-    mógł niektóre osoby lub instytucje otoczyć szczególnym mirem (wzmożona ochrona prawna)

♦mógł wydawać kapitularze (ustawy), mógł uzupełniać nimi prawo zwyczajowe

♦pełnił funkcję dowódcy nad wojskiem

♦bannus sądowy (najwyższy sędzia) - mógł każdą sprawę przejąć do rozpoznania i nie był przy tym związany prawem szczepowym

+ odbierał przysięgę wierności od wszystkich wolnych, półwolnych i niewolnych (zwyczaj za czasów Merowingów. wprowadzony w ustawach przez Karola W. w 789 i 802r.)

-    tron dziedziczny w linii męskiej (najpierw synowie, po nich bracia króla) od czasów Chlodwiga; gdy paru uprawnionych do tronu kraj dzieliło się na dzielnicę

-    poł VII w. - wprowadzona elekcyjność ograniczona do rodu

-    za Karola W. powrót dziedziczności z możliwością podziału państwa

-    koniec XI w. - znów wolna elekcja

2)    DWÓR I URZĘDY NADWORNE

-    dwór królewski (palatium) - ośrodek zarządu państwem, osoby wchodzące w jego skład otoczone szczególną ochroną prawa

-    stolica - brak stałej - król z dworem stale się przenosił - zapewniało to jego utrzymanie i kontrolę urzędników w terenie; Karol W. najczęściej przebywał w Akwizgranie

-    drużyna królewska - przebywała na dworze u boku króla, jej członkowie składali specjalną przysięgę wierności

-    urzędy centralne - charakter nadwornych

+za rządów Karolingów sprecyzowano obowiązki dostojników nadwornych

+ skarbnik i stolnik - oprócz funkcji na dworze zarząd państwem, od końca VI w. stolnik pełnił funkcję gospodarczą na dworze ⁺ majordomus:

przejął część funkcji stolnika (od końca VI w.),