54104

1) GALICJA W DOBIE AUTONOMII=WŁADZE PAŃSTWOWE 1 SAMORZĄD,

Na mocy dwu aktów prawnych wydanych przez cesarza: Dyplomu październikowego z 1860 i Patentu Lutowego z 1861, Galicja otrzymała statut przyznający autonomię.

Władze państwowe: Najwyższą władzę krajową, realizującą autonomicznie uprawnienia Galicji był Sejm Krajowy (związane z ustrojem rolnym, budowlami publicznymi i budżetem krajowym) oraz przekazywane ustawami ogólnopaństwowymi (sprawy gmin, wyznaniowe i stanowienie przepisów o organizacji sądownictwa, władz administracji, prawa sadowego). Także uprawnienia związane z kontrolą władz rządowych funkcjonujących w Galicji. Organem wykonawczym Sejmu Krajowego był Wydział Krajowy, który nadzorował samorząd terytorialny, wybierany przez Sejm, przewodniczył mu (Sapiecha) marszałek. Wybory do Sejmu Krajowego odbywały się w czterech kuriach wyborczych:

-    wielki własności ziemskiej

-    izb przemysłowo - handlowych

-    miast największych

-    gmin wiejskich i miejskich

Uprawnienia Wydziału Krajowego: sprawy związane z przygotowaniem projektów ustaw sejmowych, polityką zagraniczną, kontrolą samorządu terytorialnego.

Władze samorządowe:

Samorząd terytorialny funkcjonował na szczeblu:

a)    powiatu - jego organem uchwałodawczo - kontrolującym była rada powiatowa wybierana w systemie kurialnym na 6 lat, a organem wykonawczo - zarządzającym wydział powiatowy. Kompetencje samorządy powiatowego: nadzór nad gminą, sprawy lokalne.

b)    samorząd miejski - sprawowany przez radę miejską i magistrat. Rada miejska - organ uchwalający i nadzorujący; magistrat - organ zarządzająco - wykonawczy, przewodniczył mu prezydent łub burmistrz.

c)    samorząd wiejski: należał do: rady gminnej, zwierzchności gminnej i naczelnika gminy. Uprawnienia: sprawy zarządu majątkiem, uchwalania budżetu, komunikacji, szkolnictwa, policji miejscowej, też sprawy przekazane przez władze państwowe, np.: ściąganie podatków.

2) ORGANIZACJA .PAŃSTWA W. OKRESIE BEZKRÓLEWIA

Okres bezkrólewia wymagał specjalnej organizacji państwa. Zasady tej organizacji ukształtowały się w czasie pierwszego bezkrólewia po śmierci Zygmunta Augusta i drugiego po wyjeździe z Polski Henryka Walezego. Pełnia władzy wówczas przechodziła w ręce szlacheckich konfederacji kapturowych. Na czele państwa stał intrrex- kierownik administracji i reprezentant państwa. Funkcja ta przysługiwała prymasowi. Jego zadaniem było przygotowanie i przeprowadzenie elekcji. W okresie bezkrólewia zwoływano 3 sejmy: konwokacyjny, elekcyjny i koronacyjny.

-    na sejmie konwokacyjnym zawiązywano konfederację generalną (konfederacja to związek powstały przez indywidualny akces stanu szlacheckiego, którego celem było w okr. bezkrólewia działanie w zastępstwie władzy państwowej lub wymuszenie na władzy określonych postulatów), określano czas i miejsce elekcji.

-    na sejmie elekcyjnym (obradował na polu elekcyjnym) wysłuchiwano pełnomocników kandydatów do tronu, spisywano egzorbidacje (postulaty zmierzające do naprawy złych zarządzeń poprzednio panującego), układano pacta conventa (umowa publiczno prawna pomiędzy szlachtą a elektem zawierająca zobowiązania osobiste elekta w zakresie polit. zagr., finansów, wojska, a zgoda na nią była warunkiem elekcji).

-    na sejmie koronacyjnym - w Krakowie, złóż z 3 stanów, koronowano elekta, odbierano od niego przysięgę koronacyjną i uzyskiwano generalne potwierdzenie praw (sejm ten zatwierdzał prawa uchwalone na konwokacji i elekcji.