PODZIAŁ I BUDOWA TKANKI NERWOWEJ

Układ nerwowy, zespół struktur w organizmie przewodzący impulsy w obrębie całego ciała oraz integrujący czynności innych układów. Podstawowym elementem strukturalnym układu nerwowego są komórki nerwowe - neurony. Układ nerwowy występujący u bezkręgowców jest już w dużym stopniu scentralizowany - składa się z mózgu i wzdłużnie położonego rdzenia kręgowego. Natomiast neurony i połączenia między nimi (synapsy) są w zasadzie identyczne z tymi występującymi u człowieka

Zadaniem układu nerwowego jest nadzorowanie czynności narządów wewnętrznych żywego organizmu oraz umożliwianie mu kontaktów ze światem zewnętrznym. Liczy się do niego również:

Tkanka nerwowa, inaczej neuron ( tkanka zwierzęca) powstała z ektodermy (listka zarodkowego), mających jednolity charakter i spełniających w organizmie specyficzne funkcje. Jej zadaniem jest przyjmowanie bodźców nerwowych, a następnie przewodzenie ich w postaci impulsów; wytwarzania bodźców nerwowych. Tkanka nerwowa umożliwia organizmowi reagowanie na bodźce docierające z zewnątrz oraz bierze udział w koordynowaniu pracy różnych narządów. Jest bardzo wrażliwa na brak tlenu, a neurony nie rozmnażają się i nie regenerują (człowiek rodzi się z określoną ich liczbą ok. 30 mld).

Neuron składa się z ciała komórki (somy) wraz z jej organellami , czyli m.in. jądrem komórkowym, aparatem Golgiego i całą maszynerią biochemiczną potrzebną komórce do realizacji procesów metabolicznych oraz genetycznych. Charakteryzuje się tym, że przewodzi bodźce zawsze w jednym kierunku od dendrytów do ciała komórki i z komórki dalej przez neuryt (wypustkę osiową).

Oprócz tego posiada charakterystyczne wspomniane już wypustki zwane dendrytami oraz rodzaj długiego przewodu prowadzącego od ciała komórki zwanego aksonem. Istnieje kilka morfologicznych rodzajów dendrytów. Akson osłonięty jest powłoką mielinową, w której występują luki zwane przewężeniami Ranviera. Kończy się on synapsami.
Należy zaznaczyć, że chociaż neurony są zbudowane według tego samego schematu to jednak nie są jednakowe (Zupełnie inaczej wygląda neuron zwojowy korzonka grzbietowego (występują jakby dwa aksony), neuron piramidowy hipokampu (występuje odgałęzienie aksonu zwane kolateralą) czy komórka nerwowa móżdżku charakteryzująca się ogromną gęstoscią dendrytów (komórka Purkiniego).

Komórki nerwowe można podzielić ze względu na:

a) kształt ich perikarionu oraz obszaru utworzonego przez wypustki (dendryty i neuryt) na: neurony ziarniste, gwiaździste, piramidowe i gruszkowate.

b) liczbę wypustek i wyróżniamy tu neurony: wielobiegunowe (najczęściej występujące), dwubiegunowe (np.: w siatkówce, błonie węchowej), pseudojednobiegunowe (komórki zwojowe) i jednobiegunowe (bardzo rzadko występujące u kręgowców).

Wypustki nerwowe są odizolowane od otoczenia osłonkami nerwowymi. Natomiast cały neuron (perikarion jak i jego wypustki) jest pokryty wypustkami astrocytów (tkanka glejowa), które biorą udział w jego procesach metabolicznych i regeneracyjnych.

Nerwowe zakończenia, pojedyncze lub rozgałęzione zakończenia włókien nerwowych, czuciowych lub ruchowych w narządach obwodowych. Możemy wyróżnić nerwowe zakończenia czuciowe - czyli końcowe odcinki dendrytów i nerwowe zakończenia ruchowe, będące końcowymi odcinkami neurytów (neuron).

Pośród tej pierwszej kategorii zakończeń nerwowych wyróżniamy:

c) wolne proste (receptory bólu i dotyku), znajdujące się w skórze, tkance łącznej i rogówce,

d) wolne złożone (proprioreceptory), występujące w mięśniach i ścięgnach,

e) otorbione - np.: ciałka Meissnera, Ruffiniego, pełniące rolę termoreceptorów, baroreceptorów (interoreceptory), chemoreceptorów,

f) specjalne, do których zalicza się receptory narządu wzroku, węchu, smaku, słuchu i równowagi.

Wśród nerwowych zakończeń ruchowych wyróżnia się zakończenia somatyczne - np. płytki ruchowe (płytka nerwowo-mięśniowa) mięśni prążkowanych i trzewne - unerwiające mięśnie gładkie, mięsień sercowy i gruczoły.

Dendryt, wypustka drzewkowata komórki nerwowej doprowadzająca bodźce do tejże komórki.

Dendryty sąsiednich komórek nerwowych łączą się ze sobą za pomocą

synaps.

Jej podstawową jednostką strukturalną jest neuron- zbudowany z ciała komórki, oraz dwóch rodzajów wypustek nerwowych za pomocą których komórki nerwowe kontaktują się ze sobą: licznych dendrytów - przyjmujących impulsy - i jednego neurytu - przekazującego impulsy do następnego neuronu lub narządu
końcowego (zakończenia nerwowe).

Wypustki komórek nerwowych mogą tworzyć włókna nerwowe, osłonięte często dwiema osłonkami: wewnętrzną - mielinową i zewnętrzną - osłonką Schwanna.

Osłonki te stanowią izolację elektryczną włókna nerwowego, połączenia między wypustkami komórek nerwowych noszą nazwę synaps.

1

---