Widowiska sportowe starożytności
Media i sport - od XIX w.
896r. - pierwsza olimpiada ery nowożytnej
Dariusz Słapek - "Sport i widowiska w świecie antycznym"
Stephen Miller - "Starożytni olimpijczycy"
Pierwszym medium sportowym była prasa.
Późniejszym medium był film - pełniej oddający mecze, zawody.
Sport istniał niemalże od początku rodzaju ludzkiego.
Pierwsze tradycje sportowe - greckie igrzyska VIII w.p.n.e.
Piłka nożna uprawiana w Chinach 2000 lat p.n.e.
Najlepiej udokumentowana sportowa tradycja to tradycja śródziemnomorska - grecka i rzymska.
Piłka - szyta z 8 kawałków skóry wołowej, wypełniona ptasim pierzem.
W XVI w. w Chinach grano już piłką wypełnioną powietrzem.
Pierre de Coubertin - postanowił wskrzesić igrzyska olimpijskie - 1896r. - pierwsze igrzyska w Atenach (nawiązanie do tradycji antycznej).
Pierre de Coubertin (1863-1937) - francuski baron, historyk i pedagog, uważany za ojca nowożytnego ruchu olimpijskiego; założyciel i prezes (1896-1925) Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOL).
Igrzyska olimpijskie otwiera zawsze reprezentacja Grecji, a zamyka gospodarz.
Kobiety nie miały udziału w igrzyskach, jednak dzisiejsze badania mówią, że w rzeczywistości tak nie było.
Heraje - święta ku czci Hery, które obchodzono w Argos co pięć lat. Procesja mieszkańców udawała się do odległej o 8 km od miasta świątyni bogini w uroczystej procesji. Tam przed posągiem Hery, dłuta Polikleta, mieszkańcy Argos składali hekatombę, a następnie spożywali ucztę ofiarną. Uroczystości kończyły się igrzyskami ku czci Hery na pobliskim stadionie. Igrzyska kobiece.
Sport starożytny - powiązany był z religią.
Dziś sportowi towarzyszy popkultura.
Globalizm sportu - sport sięga każdego zakątka ziemi.
Igrzyska panhelleńskie - wielkie imprezy sportowo-religijne w starożytnej Grecji, w których uczestniczyli zawodnicy ze wszystkich greckich poleis. Mimo że prawie każda polis organizowała zawody sportowe, tylko cztery spośród nich miały charakter igrzysk panhelleńskich czyli ogólno greckich (igrzyska wieńczące):
* igrzyska olimpijskie w Olimpii - od nazwy miejsca
* igrzyska pytyjskie w Delfach - patronem igrzysk był Apollo - Bóg sztuk pięknych. Apollo zmierzył sie w walce na pięści z bogiem wojny - Aresem. Pokonał go dzięki sztuce walki.
* igrzyska istmijskie w Istmii koło Koryntu,
* igrzyska nemejskie w Nemei między Argos a Kleonaj.
"Nieważne jest zwycięstwo tylko ważny jest udział" - zasada przeciwna sportowi antycznemu, gdzie głównie liczyło się zwycięstwo.
Agon - współzawodnictwo.
W Grecji był tylko jeden zwycięzca.
Nie było tam zjawiska rekordu. Trudno im było bowiem zmierzyć czas w biegach na krótkich odcinkach i porównać je z innymi biegami.
W skoku w dal (odległość liczona w stopach) zawodnik skoczył 16 m.
Kreowano wtedy wielkich herosów - heroizacja zawodników.
W starożytnej Grecji odbywało się jednocześnie mnóstwo igrzysk lokalnych (5 dniowych), igrzyska panhelleńskie, oraz cztery igrzyska wieńczące ( nagroda była symboliczna - wieniec). Nie było nagród pieniężnych.
Igrzyska, w których nie dostawało się pieniędzy cieszyły się największym prestiżem.
Wzrastał kult siły - potęgi fizycznej.
Niewolnicy nie brali udziału w igrzyskach.
Igrzyska olimpijskie - odbywały sie w Olimpii.
776r. - pierwsze udokumentowane igrzyska sportowe. Na pierwszych igrzyskach odbył się tylko jeden bieg na odległość stadionu (192m).
Podczas igrzysk olimpijskich w Grecji milkły działa - przerywano działania wojenne (idea świętego pokoju).
Przygotowania do igrzysk zaczynały się rok wcześniej - zawodnicy mieli szczególną dietę, powściągliwość seksualna - Etos sportowy (szlachetne zasady, prawa).
W zawodach mogli brać udział tylko sportowcy amatorzy.
1992r. w Barcelonie - pierwszy udział Dream Team - specjalistyczna drużyna amerykańskiej koszykówki.
W Grecji - jednoznacznie musiało być wiadomo kto jest lepszy.
Hellanodikowie - sędziowie wybierani na czas starożytnych igrzysk olimpijskich spośród obywateli Elidy, szkoleni przez 10 miesięcy w zakresie swych uprawnień i obowiązków; H. kwalifikowali zgłoszonych do startu w igrzyskach zawodników i przyjmowali od nich przysięgę. Czuwali nad czystością przeprowadzania zawodów.
Igrzyska olimpijskie odbywały się w sierpniu.
Przebieg igrzysk olimpijskich w V wieku:
3 z 5 dni - pozbawione zawodów (uroczystości religijne)
1 dzień igrzysk (przed południem) - uroczystość religijna pod pomnikiem Zausa Horkiosa (Boga Przysięgi). Składano uroczyste ślubowanie - ślubowali zawodnicy, trenerzy i sędziowie. Składano ofiarę z dzika. Otwarcie.
Po południu - odbywały się zawody tylko dla chłopców (juniorów) w rzucie dyskiem, oszczepem, biegach i walce na pięści.
3 dzień - uroczystości religijne i ofiary
Hekatomba - pochód 100 byków na ofiarę, uwieńczonych kwiatami.
5 dzień - dzień zwycięzców.
2 i 4 dzień - poświęcone zawodom sportowym.
2 dzień - rozgrywane były wszystkie trzy biegi (pojedynczy, podwójny, dolichos) oraz pięciobój.
Pięciobój - synteza piękna sportu. Zawodnicy uznawani byli za ideał piękna męskiego ciała.
W skład pięcioboju wchodziły:
Zapasy
Bieg pojedynczy
Rzut oszczepem (Akon)
Rzut dyskiem
Skok w dal
Gerard Pyciak i Arkadiusz Skrzypaczek - obecni mistrzowie pięcioboju.
Skok w dal - rozbieg maksymalny 1 m lub z miejsca (w rekach trzymano ciężarki żeby nadać większej dynamiki skokowi).
Nie było podziału na kategorie wagowe w boksie.
Miron z Krotony - największy atleta.
Kobiety nie mogły być także widzami igrzysk.
Zawodnicy w igrzyskach olimpijskich startowali nago.
Areny sportowe - Stadion, Gimnazja i Hipodrom.
Nie uznany za herosa, gdyż zmarł (świadectwo jego pychy).
Heraldowie - obwieszczali zwycięstwo w mieście.