3.Zmiany nowotworowe narządów płciowych i sutka.

a. zmiany nowotworowe w gruczołach piersiowych

Raki gruczołów piersiowych są najczęściej występującymi nowotworami u kobiet w Europie i Ameryce Południowej. Polska zaliczana jest do krajów o tak zwanej średniej zachorowalności. Corocznie notowanych jest ponad 10 tysięcy nowych zachorowań, a z tego powodu umiera około 5 tysięcy kobiet.

Wśród czynników ryzyka zachorowalności na raka piersi należy wymienić:

-czynniki dziedziczne

-rak drugiej piersi (po zakończonym leczeniu lub w jego trakcie)

-obecność czynników genetycznych (mutacja genu BRCA-1 zwiększająca ryzyko do 80 procent lub BRCA-2

-obecność tak zwanych łagodnych schorzeń piersi

-wczesną pierwszą, późną ostatnią miesiączkę

-otyłość

-długotrwałą hormonalną terapię zastępczą

-promieniowanie jonizujące

Objawami nowotworu są:

-występowanie guza w obrębie gruczołu piersiowego

-powiększone węzły chłonne dołu pachowego

-wciągnięcie skóry lub brodawki

-objaw skórki pomarańczy

-niewystępująca poprzednio asymetria piersi

Objawy te często występują w zawansowanych stadiach rozwoju nowotworu i rozpoznanie na tym etapie pogarsza rokowanie. Wynika stąd konieczność skupienia uwagi na rozpoznaniu choroby na przedklinicznych etapach rozwoju i wprowadzeniu odpowiedniej diagnostyki która obejmuje:

-samokontrolę

-badanie kliniczne

-diagnostykę obrazową (USG, mammografia)

-mikroskopową (cytologiczną i histopatologiczną)

b. zmiany nowotworowe szyjki macicy

Szyjka macicy jest przedłużeniem trzonu macicy, długości ok., 3-4cm, w zakresie której wyróżnia się tarczę części pochwowej szyjki macicy pokrytą prawidłowo nabłonkiem wielowarstwowym oraz kanał szyjki macicy, czyli endocervix, graniczący prawidłowo wokół ujścia kanału szyjki z nabłonkiem jednowarstwowym gruczołowym tego kanału.

Do zmian nieprawidłowych w zakresie nabłonka szyjki macicy zalicza się:

-erytroplakię

-polipy śluzówkowe szyjki macicy

-ektopie endometrialne szyjki macicy

-zmiany zapalne błony śluzowej kanału szyjki, uszkodzenia pourazowe po zabiegach i porodach

-łagodne guzy szyjki macicy-mięśniaki

-złośliwe guzy szyjki macicy-mięsaki

-zmiany geoplastyczne-dysplazja i rak szyjki macicy

c. diagnostyka patologii szyjki macicy

Cytologia polega na ocenie rozmazu komórek pobranych za pomocą szpatułki lub szczoteczki z -ecto i endocervix. Zwykle rozpoczyna się badania cytologiczne u kobiet, które rozpoczęły współżycie seksualne lub od 18 roku życia i kontynuuje je aż do śmierci pacjentki. Według zaleceń amerykańskich badania cytologiczne należy wykonywać co roku. Najpowszechniej stosowanym podziałem cytologicznym klasyfikacja Papanicolaou:

Grupa 1 - w rozmazie są obecne prawidłowe komórki nabłonka płaskiego szyjki z warstw powierzchownych

Grupa 2 - obecne są komórki ze wszystkich warstw nabłonka wielowarstwowego płaskiego oraz komórki zmienione zapalnie, bakterie, grzyby, rzęsistki pochwowe

Grupa 3 - oprócz komórek takich jak w grupie 2 obecne są komórki dysplastyczne

Grupa 4 - oprócz komórek jak w grupie 3 obecne są pojedyncze komórki spełniające kryteria diagnostyczne dla komórek nowotworowych

Grupa 5 - rozmaz zawiera liczne komórki nowotworowe

Coraz większą popularność zdobywa system Bethesda. W systemie tym wprowadzono prostszą, dwustopniową klasyfikację zmian śródnabłonkowych ze szczególnym uwzględnieniem cech infekcji HPV, koilocytozy i wpływu zapalnych zmian bakteryjnych na wygląd komórki. System Bethesda upraszcza klasyfikację, pozwala uzyskać większą zgodność rozpoznań cytologicznych i histopatologicznych.

d. patologia szyjki macicy

Dysplazja może ulec samoistnej remisji bądź progresji do dysplazji dużego stopnia i raka szyjki macicy na drodze stopniowej lub przebiegać nagle, co określa się mianem dramatu w jednym akcie.

Najgroźniejszym schorzeniem szyjki macicy jest rak płaskonabłonkowy, który zajmuje drugie miejsce wśród wszystkich złośliwych nowotworów u kobiet. Dotyczy on głównie populacji kobiet po 40 roku życia.

e. leczenie raka szyjki macicy

Do metod terapeutycznych w raku szyjki macicy zalicza się chirurgię, radioterapię i chemioterapię. Zasady leczenia ustala się w zależności od stopnia zawansowania choroby. W przypadku stopnia 1 i 2a według FIGO stosuje się miejscową radioterapię, brachyterapię i chirurgię. Rak stopnia 2b, 3 wymaga brachyterapii i radioterapii, a w stopniu 4 stosuje się jedynie radioterapię.

f. nowotwory jajnika

nowotwory jajnika należy odróżniać od nienowotworowych torbieli powstałych z pęcherzyków, które nazywa się torbielami czynnościowymi i zastoinowymi. Właściwe nowotwory jajnika zarówno złośliwe, jak i niezłośliwe oraz tzw. postacie graniczne ze względu na ich bardzo różnorodną budowę morfologiczną sprawiają, że istniało wiele różnych klasyfikacji tych guzów.

Obecnie obowiązuje podział oparty na histogenezie nowotworów jajnika opracowany przez ekspertów FIGO i WHO. Przedstawia się on następująco:

-nowotwory nabłonkowe

-nowotwory germinalne

-nowotwory gonadalne

-nowotwory z podścieliska jajnika

-nowotwory przerzutowe

-nowotwory inne niesklasyfikowane

Najczęściej występują nowotwory nabłonkowe - stanowią one ok. 70-75 procent nowotworów jajnika i 80-85 procent wszystkich złośliwych guzów tej gonady. Nowotwory te mogą być niezłośliwe, graniczne lub złośliwe. Częściej występują u starszych kobiet.

Objawy kliniczne nowotworów jajnika są mało charakterystyczne lub nie ma ich wcale w początkowym ich okresie, dlatego większość chorych zgłasza się do leczenia w okresie już mocno zaawansowanym.

Rozpoznanie opiera się na wywiadzie, zestawionym badaniu ginekologicznym, po uprzednim opróżnieniu pęcherza moczowego i jelita grubego. Wypełniony pęcherz moczowy i odbytnica mogą utrudnić prawidłową ocenę guza.

Niezbędnymi elementami badania są również:

-USG wewnątrzmaciczne, tomografia komputerowa oraz oznaczenie markerów nowotworowych.

W rozpoznaniu różnicowym uwzględnia się: mięśniaki macicy, zmiany zapalne przydatków, ciąże ekotopową i wewnątrzmaciczną, guz jelita grubego, nerki, pęcherza moczowego, guzy pozaotrzewnowe.

Leczenie nowotworów jajnika jest operacyjne. Nowotwory łagodne leczy się przez wycięcie guza. W przypadku nowotworów granicznych zabieg operacyjny polega na wycięciu macicy wraz z przydatkami.

Nowotwory złośliwe jajnika leczy się wieloetapowo, z tym że leczenie zaczyna się od leczenia operacyjnego. W niższych stopniach zawansowania klinicznego usuwa się macicę wraz z przydatkami i guzem oraz siecią większą, niektórzy usuwają również wyrostek robaczkowy. Ostatnio zaleca się również usuwanie regionalnych węzłów chłonnych.

e. nowotwory sromu

f. nowotwory sromu

g. torbiel gruczołu przedsionkowego większego

h. kłykciny kończyste

i. stany przedrakowe

j. rak sromu naciekający

k. nowotwory trzonu macicy

l. mięśniaki macicy

Dotychczas nie ustalono pewnych przyczyn powstawania mięśniaków, chociaż nagromadzono wiele danych naukowych dotyczących czynników stymulujących ich rozwój.

Mięśniaki początkowo rozwijają się w mięśniówce macicy, a następnie - w miarę wzrostu - uwypuklają się w kierunku jamy brzusznej (podsurowicówkowe) lub jamy macicy (podśluzówkowe).

Mięśniaki macicy mogą wywoływać różnorodne objawy, chociaż mogą być również bezobjawowe, zwłaszcza gdy są małych rozmiarów. Objawy i ich nasilenie jest uzależnione od wielkośći mięśniaków, ich umiejscowienia oraz liczby.

Do najczęstszych objawów należą: obfite, przedłużające się, a niekiedy krwotoczne miesiączki, krwawienia między miesiączkowe trwające od kilku do kilkunastu dni,

prowadzące w konsekwencji do znacznej niedokrwistości, zwłaszcza wtedy, kiedy stan taki trwa dłuższy czas np. kilkanaście miesięcy lub kilka lat.

ł. Mięsaki macicy

Mięsaki macicy są nie nabłonkowymi nowotworami złośliwymi macicy, stanowią 3-5 procent wszystkich pierwotnych nowotworów macicy. Histologicznie najczęściej występującymi mięsakami są:

-mięsak podścieliskowy zrębu

-mięsak gładko komórkowy macicy

m. patologiczne rozrosty

n. rak endometrium

-rozpoznawanie raka endometrium - w rozpoznaniu raka endometrium podstawową rolę odgrywa frakcjonowane wyłyżeczkowanie jamy macicy oraz histeroskopia dzięki której można pobrać wycinek celowany z miejsca najbardziej podejrzanego. Pomocnicza rolę odgrywają badania cytologiczne, ultrasonograficzne, badanie za pomocą magnetycznego rezonansu jądrowego. Typ histologiczny nowotworu odgrywa ważną rolę prognostyczną. Adenocarcinoma i adenoacanthoma które stanowią zdecydowaną większość wszystkich raków endometrium są korzystniejsze pod względem rokowniczym. Natomiast rak płaskonabłonkowy, rak jasnokomórkowy i niezróżnicowany wiążą się ze zdecydowanie gorszym rokowaniem.

-Leczenie raka endometrium - zastosowanie znajdują następujące metody: Leczenie operacyjne, radioterapia, chemioterapia i hormonoterapia. Najczęściej kojarzy się leczenie operacyjne z radioterapią

---