Funkcje skóry:

1. Bariera ochronna:

- przed czynnikami fizycznymi np. działaniem promieni ultrafioletowych,

- przed działaniem bodźców cieplnych i zimnych (f. termoregulacyjna),

- przed czynnikami chemicznymi, poprzez kwaśne pH skóry, płaszcz tłuszczowy,

- przed zakażeniami bakteryjnymi.

2. Czynność wydzielnicza skóry poprzez wytwarzanie łoju i potu, na co mają wpływ bodźce nerwowe, emocjonalne i cieplne,

3. Czynność recepcyjna i wydzielnicza. Skóra bierze udział w przemianie białek, węglowodanów i tłuszczów. W skórze powstaje witamina D₃ z prowitaminy D₂, pod wpływem promieni słonecznych. W skórze znajdują się receptory czucia, bólu, zimna i ciepła,

4. Czynność resopcyjna skóry, czyli wchłanianie przez skórę. Poprzez skórę wchłaniają się maści, leki, kremy, alergeny. Wchłanianie zachodzi głównie przez mieszki włosowe i gruczoły łojowe.

Budowa skóry:

Skóra składa się z naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej.

Naskórek zbudowany jest z 5 warstw: podstawnej, kolczastej, ziarnistej, jasnej i rogowej.

Skóra właściwa składa się z tkanki tłuszczowej i łącznej, zawiera naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe i przydawki skóry. Można w niej wyróżnić 2 warstwy: brodawkową obejmującą brodawki zawierające drobne naczynia krwionośne i warstwę siateczkową, obejmującą głębsze warstwy, aż do tkanki podskórnej.

Tkanka podskórna składa się ze zrazików tłuszczowych podzielonych w zbitą tkankę łączną włóknistą a w przestrzeniach międzyzrazikowych znajdują się części wydzielnicze gruczołow potowych oraz naczynia krwionośne i włókna nerwowe.

Funkcje skóry:

• pełni funkcje ochronną przed czynnikami fizycznymi (promieniowanie UV), czynnikami chemicznymi (zawiązki, które są w stanie wnikać w naszą skórę), (tłuszcz na skórze zabezpiecza przed wpływaniem czynników chemicznych),

• funkcja termoregulacji. Pod wpływem kwasów białka w skórze się ścinają. Skóra ma różne zabezpieczenia biologiczne (bakterie),

• wymiany gazowej, również zachodzi przez nią wymiana elektrolitowa,

• pełni funkcje kontaktu ze środowiskiem poprzez odczuwanie ciepła, zimna, bólu (komórki, zakończenia nerwowe).

Podział skóry:

• przynależność rasowa,

• wiek,

• płeć.

• pod względem fototypu:

• fototyp celtycki (ludzie o bardzo jasnej karnacji, oczach, włosach - ulegają poparzeniu),

• fototyp wschodnioeuropejski (jasne włosy, oczy trochę ciemniejsze, też jest skłonne do poparzeń),

• fototyp środkowoeuropejski (szatynki, kasztanowe, ciemne oczy: piwne, dość ładnie się opalają, rzadko występują poparzenia),

• fototyp śródziemnomorski (ciemne włosy, oczy, nie ulegają poparzeniu; np. grecy, hiszpanie, włosi).

Różnica skóry miedzy mężczyzną, kobieta a dzieckiem.

Skóra dziecka jest wrażliwa, gruczoły łojowe w skórze dziecka pracują nieznacznie, flora bakteryjna nie jest jeszcze w pełni wykształcona w związku z czym substancje chemiczne mogą łatwiej wnikać w głąb skóry co może prowadzić do zatrucia. Do pielęgnacji skory dziecka wykorzystujemy preparaty ochronne (UV, mrozom, wiatrom, zanieczyszczeniom).

Skóra mężczyzny jest grubsza, mniej melaniny ma kobieta (ma włókna kolagenowe), elastylowe ma inaczej ułożone włókna, mężczyzna w ścisłą siateczkę, a kobieta w luźniejszą, mężczyzna ma więcej gruczołów potowych i łojowych. Skóra mężczyźni starzeją się dużo później, ale powstają głębokie zmarszczki, u kobiety wczesnej powstają zmarszczki, ale jest ich więcej.

Budowa skóry:

Skóra składa się z trzech warstw:

• naskórek,

• skóra właściwa,

• tkanka podskórna.

Naskórek - jest zbudowany z 5warstw. Jest zbudowany z keratynocytów (nazwa od białka, które buduje te komórki).

1. stratumbasale - najgłębsza warstwa zwaną podstawną.

Proliferacja - dzielenie się komórek.

2. Warstwa kolczasta - jest zbudowana z większej ilości komórek, są połączone desposomami, miedzy komórkami znajduje się substancja mukopolisachary - do białkowa.

Muko - oznacza śluz

Poli - wiele

Śluzowa wielocukrowa substancja

Desmogeina - substancja międzykomórkowa

3. Warstwa ziarnista - ziarnistość zbudowana z keratochaliny.

4. Warstwa rogowa naskórka.

Miedzy warstwa ziarnistą a warstwą rogową znajduje się biała (jasna) warstwa, jest bardzo cienka, znajduje się wszędzie, można ją zobaczyć na stopach i dłoniach. Zbudowana jest z eleidyny (bezpostaciowa substancja białkowa). Jak jej nie ma są problemy z nieprawidłowym rogowaceniem naskórka. W warstwie rogowej naskórka znajduje się cement międzykomórkowy naskórka.

Cement jest zbudowany z lipidów (tłuszczów) sfingolipidów. Główna grupą są ceramidy.

Wszystko robimy, żeby woda nie uciekła z organizmu.

Sfingolipidy - są lipidami, które lubią i tłuszcz i wodę. Są to głownie ceramidy.

NMF - naturalny czynnik nawilżający:

• mocznik,

• aminokwasy (białka),

• kwas nukleinowy,

• kwas mlekowy,

• kwas piroglutaminowy.

Są higroskopijne. Zapobiegają nadmiernej utracie wody TEWL, czyli transepidemalnej ucieczce wody.

W warstwie podstawnej znajdują się komórki

Produkujące barwnik melanocyty. Są to komórki

dendryczne. Do 36 komórek naskórka wysyłają

barwnik - melanię. Melanocyty produkują melaninę.

Melanina idzie do keranocytu. Melanocyty jest

pochodzenia nerwowego.

1. warstwa - rozrodcza, warstwa strefa

2. warstwa - żywe warstwy, malphigie

3. warstwa - martwe warstwy,

26-32 dni wędrują komórki.

Skóra zaczyna się starzeć po 25 roku życia.

Z keratynocytów zbudowane są włosy, paznokcie, gruczołu potowe i łojowe.

Gruczoły potowe i łojowe umieszczone są przy włoskach. Strefa T - najwięcej tych gruczołów łojowych na twarzy, plecach.

Gruczoły łojowe nie występują na rękach i stopach oraz na wargach i w okolicy sutków.

Pory to ujścia gruczołów łojowych i potowych.

Gruczoły łojowe są powiązane z androgenami, czyli z hormonami.

Gruczoły łojowe.

Są aktywne od okresu dojrzewania do okresu przekwitania.

Ekrynowe - są aktywne od urodzenia do śmierci i równomiernie pokrywają ciało.

Apokrynowe - są to gruczoły potowe zapachowe. Zaczynają działać w okresie dojrzewania.

Gruczoły potowe pełnia funkcje termoregulacyjna.

Gruczoły łojowe pełnia funkcje ochronna.

PTS (płaszcz tłuszczowy skóry), płaszcz hydrolipidowy skóry (gruczoły łojowe z potowymi).

Naskórek odżywia się przez chłonkę.

Paznokcie, włosy, gruczoły łojowe i potowe to przydatki wiszą w skórze właściwej.

Skóra właściwa zbudowana jest z dwóch warstw.

Z warstwy brodawkowej - sąsiaduje z naskórkiem i jest zbudowana z tkanki łącznej luźnej. Na tkankę łączna luźna składają się włókna łącznotkankowe. W skórze właściwej znajdują się naczynia krwionośne. Warstwa brodawkowa jest faliście ukształtowana. Głębsza warstwa skory właściwej jest warstwa siateczkowata. Włókna są ściśle ułożone. Zbudowana jest z włókien łącznotkankowych zbitych.

Włókna kolagenowe to włókna łącznotkankowe. Bardzo stabilne włókna, które odpowiadają za urazy, za jędrność tej skory. Włókna elastylowe maja zdolność do rozciągania się i powracania do poprzedniego, pierwotnego kształtu.

Włókna retikulinowe są to włókna występujące przy naczyniach krwionośnych. Mukopolisacharymi, czyli śluzowatą, cukrową substancja wypełniają wolne przestrzenie.

Glikosaminoglikany substancje cukrowo - białkowe.

Kwas hialuronowy.

Elastaza - choroba skory spowodowana promieniami słonecznymi.

Fibroblasty - komórki które produkują włókna. W nich są produkowane białka strukturalne skóry: kolagen i elastyna.

Witamina C i wapń są niezbędne do produkcji włókien.

Niedobór glikosaminoglikanów powoduje pękanie skóry.

Nadmiar glikosaminoglikanów powoduje fałdy na skórze.

W skórze znajdują się naczynia krwionośne, cześć naczyń - jeden splot (splot powierzchniowy) znajduje się na granicy warstwy brodawkowej i naskórka, a druga grupa naczyń znajduje się miedzy skora właściwa, a warstwa podskórna (splot głęboki).

Błona podstawna skory zbudowana jest z trzech blaszek:

• laminakicida - inaczej blaszka jasna,

• laminadensa - blaszka ciemna,

• sublaminadensa - strefa pod blaszką ciemną.

Z kolagenu i lamininy zwiększa się przyczepność skory i naskórka.

Tkanka podskórna to tłuszczyk - chroni przed utrata ciepła, zapas pokarmowy, ochrona przeciw wstrząsną, amortyzuje, funkcja izolacyjna, zapasu.

Zadaniem błony podstawowej jest utrzymanie łączności pomiędzy naskórkiem, a skora właściwa. Jest to istotne także, gdy nastąpi uszkodzenie naskórka - warunkuje to odpowiedni przebieg procesów regeneracyjnych w uszkodzonej skórze.

Tkanka tłuszczowa zbudowana jest z komórek.

Adybocyty (zraziki tłuszczowe) - tkanka tłuszczowa.

Tkanka tłuszczowa się rozrasta, komórki dzielą się do 5 roku życia. Ilość komórek potem się już nie zmienia. W tkance tłuszczowej zmieniają się naczynia krwionośne, włókna łącznotkankowe, jest unerwiona, znajdują się tam zakończenia nerwowe. Tkanka tłuszczowa zmienia się w celulit.

Komórki Langehansa to komórki żerne.

Komórki pożerają obce komórki, są w stanie wydzielać substancje, są to komórki immunologiczne.

Histiocyty - komórki w skórze właściwej, komórki żerne.

Za odbiór bodźców odpowiadają zakończenia nerwowe:

1. komórki Meissnera - odpowiadają za odczuwanie dotyku,

2. komórki Puciniego - odpowiadają za odbieranie ucisku, są głębiej położone w ciele.

Błony śluzowe są tak samo zbudowane jak skora, lecz nie maja przdatków.

Melanocytów jest dużo mniej. Są tam gruczoły ścinowe.

Włosy.

Mieszek włosowy zbudowany jest z części nabłonkowej i części łącznotkankowej. Część nabłonkowa na skutek rogowacenia tworzy łodygę włosa tzn. macierz włosa. Część łącznotkankowa buduje brodawkę włosa, która jest zaopatrzona w naczynia krwionośne i nerwy, ściśle związane z macierzą.

Łodyga włosa zbudowana jest z keratyny.

Fazy wzrostu włosa:

• anagen - w tej fazie jest przewaga włosów na głowie (80-85%), ten proces trwa od 3-6lat,

• katagen - trwa około 2 tygodni, w tej fazie opuszka włosa powoli znika, postępuje rogowacenie w te części, która przylega do brodawki,

• telogen - trwa 2-4 miesiące, po czym włos wypada, zostaje wypchnięty przez nowy włos.

Gruczoły łojowe zabezpieczają włosy przed czynnikami.

Wyróżniamy następujące włosy:

• włosy mieszkowe - pokrywają cale ciało,

• brwi, rzęsy,

• włosy okolic płciowych,

• włosy skory głowy.

10% wody 1-2% wody we włosach.

Androgenizm (testosteron)

Histucyzm.

Paznokcie.

Jest zbudowany z blaszki lub płytki paznokcia, która przesuwa się po łożysku łącznotkankowym.

Macierz paznokcia.

Komórki rogowacieją po to by powstał paznokieć.

Macierz jest pokryta skórą

Lunula - biały obłączek, jest to zbielenie w kształcie półksiężyca.

Wał paznokciowy znajduje się wokół paznokcia.

Wolny brzeg paznokcia.

Płytka paznokciowa wzrasta 2-4mm miesięcznie, u nóg płytka paznokciowa rośnie o wiele wolniej niż u rak.

Gruczoły dokrewne produkują hormony wprost do krwi.

---