2. Budowa i funkcje skóry.

Ciało jednokomórkowców pokrywa błona komórkowa, z kolei u organizmów wielokomórkowych funkcję pokrycia ciała pełni nabłonek. Najwyżej uorganizowanym tworem pokrywającym ciało zwanym także wspólną powłoką ciała jest skóra, której powierzchnia u dorosłego człowieka wynosi 1,5 – 1,8 m².

Skóra składa się z trzech głównych warstw: wielowarstwowego nabłonka, skóry właściwej i tkanki podskórnej, choć ta ostatnia już właściwie do skóry nie należy.

Naskórek zbudowany jest z wielowarstwowego nabłonka płaskiego, który ma zdolność do rogowacenia i złuszczania się. Zrogowaciałe komórki zawierają keratynę i ułatwi im to pełnienie swojej głównej funkcji – ochrony głębiej położonych tkanek przed wysychaniem. Wewnętrzna warstwa nabłonka wytwarza nowe komórki naskórka oraz produkuje melaninę – pigment nadający skórze barwę. Barwnik ten pochłaniając promieniowanie świetlne chroni głębiej położone warstwy skóry i zapobiega przegrzaniu. Ilość barwnika w skórze decyduje o wyróżnianiu odmian ludzkich: białej, żółtej i czarnej. Tworami pochodzenia naskórkowego u różnych organizmów są wyrostki, kolce, włoski, szczecinki i jednokomórkowe gruczoły – u bezkręgowców, a u kręgowców także łuski rogowe gadów, pióra, włosy, komórki barwne, paznokcie i gruczoły.

Skórę właściwą buduje tkanka łączna włóknista zbita nieukształtowana i dzięki temu jest ona zwarta i elastyczna. Z narządami głębiej położonymi jest ona połączona za pomocą tkanki podskórnej. Skóra właściwa także z naskórkiem utrzymuje trwałe połączenie dzięki licznym brodawkom skórnym. Brodawki te na opuszkach palców układają się rzędami w formie charakterystycznych i niepowtarzalnych łuków, pętli i wirów nazywanych liniami papilarnymi. Wytworami nabłonka umieszczonymi w skórze właściwej są gruczoły (np. potowe, wonne, łojowe, sutkowe = mlekowe), włosy i paznokcie. Do wytworów skóry właściwej zaliczmy łuski ryb i zęby wszystkich kręgowców.

Warstwa podskórna pod względem anatomicznym i fizjologicznym jest związana ze skórą. Zawiera ona różnie wykształconą podściółkę tłuszczową, a od strony skóry właściwej pokrywa ją tkanka łączna wiotka. W tej warstwie występują cebulki włosowe oraz części wydalnicze gruczołów potowych. Podściółka tłuszczowa pełni funkcje termoizolacji oraz może służyć jako rezerwa energetyczna podczas głodu lub po długotrwałym wysiłku fizycznym.

Oprócz wyżej wymienionych, skóra pełni także wiele różnorodnych funkcji m.in.:

- nadaje kształt ciału,

- odgradza wnętrze ciała od środowiska zewnętrznego,

- pełni funkcje wydalnicze i wydzielnicze - przez skórę odbywa się wymiana różnych składników z otoczeniem, wymiana ciepła,

- dzięki umieszczonym w niej receptorom możliwy jest odbiór bodźców ze świata zewnętrznego,

- ochrona organizmu przed wnikaniem mikroorganizmów i innych ciał obcych czy trucizn,

- chroni głębiej położone części ciała przed czynnikami mechanicznymi i promieniowaniem,

- jako organ działa przeciwkrzywicznie – syntetyzuje pod wpływem promieniowania UV witaminę D.