Wywiad dotyczących chorób obecnych i przeszłych - największe znaczenie mają dane dotyczące układu oddechowego i układu krążenia. Rodzaj i wnikliwość zadawanych pytań zależą od stopnia zaawansowania choroby pacjenta, przewidywanego znieczulenia i planowanej operacji.
Skala oceny ryzyka znieczulenia w zależności od stanu chorego według ASA.
1 - pacjent zdrowy. Proces patologiczny będący przyczyną operacji jest ograniczony, nie powoduje zaburzeń funkcjonowania całego organizmu.
2 - pacjent z łagodnym procesem chorobowym, spowodowanym przez chorobę będącą przyczyną operacji lub inny proces, który nie ogranicza aktywności chorego, np. leczone nadciśnienie, stabilna cukrzyca. Pacjentom >80 lat automatycznie przypisuje się ryzyko 2 stopnia.
3 - pacjent z poważną chorobą ogólnoustrojową z jakiejkolwiek przyczyny, która wpływa na ograniczenie aktywności, np. choroba niedokrwienna serca, przewlekła choroba oskrzelowo - płucna.
4 - pacjent z ciężką chorobą, która wymaga nieustannego leczenia, aby żyć, np. niestabilna choroba wieńcowa.
5 - pacjent konający, przeżycie najbliższej doby niepewne, niezależnie, czy operacja zostanie wykonana, czy nie. Do ryzyka pacjentów operowanych w trybie ostrodyżurowym dopisuje się „N” (nagły).
Dostarczanie gazów do sali operacyjnej - większość szpitali korzysta obecnie z systemu rur przebiegających w ścianie i umożliwiających dostarczenie gazów medycznych medycznych próżni. Rury kończą się wyprowadzeniami, działającymi jak samo zamykające się gniazdka, z których każde jest pomalowane i opisane w sposób przewidziany dla danego gazu. Dalsza droga gazów biegnie poprzez giętkie, zbrojone węże oznaczone odpowiednim kolorem na całej długości.
Tlen - dostarczany jest rurami ze zbiornika ciekłego tlenu, przechowywanego pod ciśnieniem 10-12 bar (1200 kPa) w temperaturze około 180°C w parowniku izolowanym próżniowo, który działa jak zwykły termos. Tlen w postaci gazowej jest zbierany nad powierzchni cieczy lub uzyskiwany poprzez doprowadzenie ciekłego tlenu dzięki ciepłu z otoczenia.
Podtlenek azotu - dostarczany jest z dużych butli złączonych ze sobą w rząd i podłączonych do wspólnej rury zbiorczej. Gaz ten przechowywany jest pod ciśnieniem 440 kPa (4,4 bar), a jego temperatura krytyczna jest wyższa niż pokojowa, dlatego wewnątrz butli pozostaje w stanie ciekłym.
Powietrze - tłoczone jest przez sprężarkę lub dostarczane w butlach. Sprężarka tłoczy powietrze do centralnego zbiornika, gdzie jest ono poddawane wysuszeniu i filtrowaniu w celu osiągnięcia odpowiedniej jakości. Następnie powietrze rozprowadzane jest rurami pod ciśnieniem 400 kPa (4 bar).
Próżnia - ostatnią częścią systemu dostarczania gazów, PMGV jest próżnia. Do systemu dołączone są dwie pompy, które muszą być w stanie obniżyć ciśnienie powietrza, co najmniej, 400 mmHg w stosunku do atmosferycznego.
Aparat do znieczulenia - często jest określany jako maszyna Boyle'a, a jego główne zadania to: redukcja ciśnienia gazów, precyzyjne dostarczenie gazów o zmiennym przepływie do układu oddechowego pacjenta, umożliwienie dołączenie wziewnych środków anestetycznych do podawanego strumienia gazów.
Pomiar przepływu gazów - w większości aparatów do znieczulenia stosuje się przepływomierze. Każdy gaz wymaga oddzielnego przepływomierza, wykalibrowanego właściwie dla tego gazu. Strumień gazu unosi obracający się element w kształcie walca, którego górna krawędź wskazuje wielkość przepływu gazu. Pokrętło do kontroli przepływu tlenu jest inaczej karbowane i zazwyczaj ma większe rozmiary. Przepływomierze nie służą do regulacji ciśnienia.
Istotne szczegóły - nowsze aparaty wyposażone są w system sprzęgający przepływomierz dla tlenu i dla podtlenku azotu, tak, że podawanie tlenu o stężeniu poniżej 25% jest niemożliwe.
Zabezpieczenia w aparatach do znieczulenia - przepływomierz i parownik wyposażone są w jednokierunkowe zastawki, aby zapobiec wpływowi ciśnienia zwrotnego na ich funkcją. Aparaty do znieczulenia mają alarm ostrzegający o spadku przepływu tlenu. Jest to alarm akustyczny, uruchamiany w momęcie zmniejszenia się przepływu tlenu lub zwiększenie przepływu podtlenku azotu.
Układ okrężny - wdychany gaz przechodzi przez pochłaniacz, czyli zbiornik z tzw. wapnem sodowym, substancją absorbującą, składającą się z wodorotlenku wapnia, sodu i potasu; dzięki temu dochodzi do chemicznego usuwania dwutlenku węgla.
Grawitacja - gaz napływający z maszyny zbiera się w odciążonym miechu. Wartość tego odciążenia, a przez to również wielkość ciśnienia gazu w miechu, można regulować. Po upływie ustalonego czasu zastawka się otwiera i gaz przepływa w kierunku pacjenta.
Maska twarzowa - wokół brzegu maski znajduje się wypełniony powietrzem mankiet, który zapewnia szczelność nie pozwala na przeciek gazów anestetycznych. Maski są produkowane w różnych rozmiarach. Należy dobrać najmniejszą maskę, która daje dobre uszczelnienie. Każda maska przed użyciem u następnego pacjenta musi zostać zdezynfekowana.
Rurki ustno - gardłowe - są to wygięte rurki plastikowe, spłaszczone na przekroju i zakończone obręczą od strony ust. Są one dostępne w różnych rozmiarach, najczęściej stosuje się rozmiary od 2 do 4 (dla dorosłych). Rurki wprowadza się początkowo „do góry nogami” aż do końca podniebienia twardego, następnie obraca o 180° i wsuwa do końca, aż obręcz rurki znajdzie się przed zębami lub przed dziąsłami.
Rurki nosowo - gardłowe - są to okrągłe na przekroju, miękkie plastikowe rurki, ze ścięciem od strony gardłowej, zakończone obręczą od strony nosowej. Koniec rurki zabezpiecza się specjalną zatyczką zapobiegającą przesunięciu się rurki w głąb dróg oddechowych.
Maska krtaniowa (LMA) - została ona zaprojektowana dla pacjentów oddychających spontanicznie. Składa się z „maski” umieszczonej na wejściu do krtani oraz rury dochodzącej do jamy ustnej i podłączonej bezpośrednio do anestetycznego układu oddechowego. Wzdłuż obwodu maski ciągnie się nadmuchiwany mankiet, który tworzy uszczelnienie i pomaga w ustabilizowaniu całego urządzenia. Niedawno stwierdzono przydatność maski krtaniowej w dwu innych sytuacjach: 1. Trudne intubacja dotchawicza. 2. Udowodniono, że podczas resuscytacji krążeniowo - oddechowej lekarze innej specjalności niż anestezjologia są w stanie znacznie sprawniej i szybciej założyć Lam, niż wykonać intubację dotchawiczą.
Technika zakładania maski dotchawiczej - opróżnienie mankietu uszczelniającego lekkie zwilżenie tej części maski, która ma przylegać do krtani. Odgięcie głowy, całkowite otwarcie ust pacjenta, wprowadzenie maski wzdłuż podniebienia twardego, z otwartą częścią maski zwróconą w stronę języka, ale bez dotykania go. Dalsze wprowadzenie maski z palcem wskazującym podpierającym rurkę. Napełnienie mankietu za pomocą strzykawki z powietrzem. Zamocowanie maski krtaniowej bandażem lub plastrem.
Najczęstsze wskazania do intubacji dotchawiczej - konieczność zastosowania leków zwiotczających mięśnie w celu ułatwienia zabiegu chirurgicznego. U pacjentów pełnym żołądkiem w celu ochrony przed zachłyśnięciem treścią żołądkową. Operacje w pozycji utrudniającej utrzymanie drożności dróg oddechowych. Gdy pole operacyjne chirurga pokrywa się z obszarem działania anestezjologa. Gdy nie jest możliwe zabezpieczenie dróg oddechowych w inny sposób. Podczas resuscytacji krążeniowo - oddechowej, gdy intubacja umożliwia: wentylację 100% tlenem bez przecieku, odessanie zawartości tchawicy w przypadku zachłyśnięcia do dróg oddechowych, podawanie leków wziewnych.
Techniki intubacji przez usta.
Ułożenie pacjenta - usta pacjenta należy otworzyć prawą ręką, używając palca wskazującego i kciuka i naśladując ruch nożyc.
Laryngoskop - zawsze trzyma się w lewej ręce, a łyżkę wprowadza się do jamy ustnej wzdłuż prawego brzegu języka, jednocześnie odsuwając go na bok. Następnie łyżkę laryngoskopu prowadzi się dalej, aż jej koniec znajdzie się w przestrzeni pomiędzy podstawą języka a nagłośnią. Wtedy należy przełożyć siłę dokładnie w kierunku wskazanym przez uchwyt laryngoskopu, napinając mięśnie ramienia, a nie nadgarstka. Powoduje to uniesienie języka oraz nagłośni i uwidocznienie krtani. Powinna ona być widoczna jako trójkątny otwór z wierzchołkiem przodu i strunami głosowymi po bokach.
Intubacja - rurkę inkubacyjną wprowadza się do jamy ustnej po prawej stronie, a następnie pod kontrolą wzroku pomiędzy struny głosowe, aż balonik uszczelniający znajdzie się tuż za strunami. Wtedy należy pewnie ująć rurkę prawą ręką, delikatnie wyjąć laryngoskop ora napełnić balonik tak, by nie dochodziło do przecieku gazów podczas wentylacji.
Powikłania inkubacyjne dotchawicze.
Niedotlenienie - Intubacja do przełyku -, jeśli rurka znajduje się w przełyku, odczuwalny jest opór, a aspiracja powietrza jest niemożliwa. Nieudana intubacja i niemożliwa wentylacja pacjenta - zazwyczaj powodem jest nieprawidłowa anatomia lub patologia w obszarze dróg oddechowych. Niemożność prowadzenia wentylacji po wykonaniu intubacji - możliwe przyczyny to zagięcie rurki, rozłączenie lub wprowadzenie jej zbyt głęboko do oskrzela głównego, ciężki kurcz oskrzeli lub odma zastawkowa. Zachłyśnięcie treścią żołądkową - zarzucenie treści żołądkowej może spowodować zablokowanie dróg oddechowych sposób bezpośredni lub pośredni, z powodu kurczu oskrzeli i głośni. UWAGA! W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, co do położenia rurki inkubacyjnej należy ją usunąć i rozpocząć wentylację pacjenta przez maskę twarzową.
Uraz - Bezpośredni - podczas prowadzenia laryngoskopu i rurki inkubacyjnej: uszkodzenie warg, zębów, języka, gardła, krtani oraz nosa i jamy nosowo - gardłowej podczas intubacji przez nos. Powoduje to obrzęk i krwawienie tkanek miękkich. Pośredni - uszkodzenie żuchwy, kręgosłupa i rdzenia szyjnego, zwłaszcza w obecności procesu zwyrodniałego lub urazu.
Odruchy obronne - Skoki ciśnienia i zaburzenia rytmu. Wymioty. Kurcz głośni.
Ucisk chrząstki pierścieniowatej (Manewr Sellicka)- chrząstka pierścieniowata jest jedyną chrząstką w tchawicy, która tworzy pełny okrąg. Ucisk na tę chrząstkę w kierunku przednio - tylnym powoduje przesunięcie całego okręgu do tyłu i ściśnięcie przełyku pomiędzy chrząstką a trzonem 6 kręgu szyjnego. Oznacza to ochronę przed biernym zarzuceniem treści żołądkowej do dróg oddechowych.