KOŚCIÓŁ W POLSCE
IX w.
966 968 997 1000 pocz. XI w.
1038 XII w. 1207 1210 XIII w.
1283-1314
1285 1387 1415
1430 1475 XV-XVIw. 1520 poł. XVI w.
1555 1564
1573 1579 1596 1599 XVII w. 1656 XVII w. 1717 1734 kon. XVIII-pocz.XIX w. 1832 1839 poł. XIX w. 1861
1864 1867-82 1873 |
Prawdopodobne pierwsze kontakty z chrześcijaństwem (ok. 880 chrzest władcy Wiślan w niewoli morawskiej) Chrzest Mieszka I (najprawdopodobniej - Wielka Sobota, 14 IV) Przybycie do Poznania grupy duchownych z biskupem Jordanem Męczeństwo na misji u Prusów św. Wojciecha (23 IV), pierwszego patrona Polski Utworzenie biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu i arcybiskupstwa w Gnieźnie Pierwsze niewielkie klasztory, pierwsze kaplice i kościoły, przejmowanie (gł. z Czech) słownictwa kościelnego, wprowadzanie tradycji chrześcijańskich (np. pochówki) Reakcja pogańska, burzenie kościołów, przerwanie sukcesji większości biskupów Wzmocnienie organizacji kościelnej, ożywione kontakty z innymi krajami i z Rzymem Wincenty Kadłubek pierwszym biskupem wybranym kanonicznie - przez kapitułę Synod w Borzykowie - duchowieństwo podlega tylko sądom kościelnym Kształtowanie się zwartego systemu parafialnego, powstawanie szkół parafialnych, intensywny rozwój zakonów, praktyczne wprowadzenie zasady celibatu księży Arcybiskupem gnieźnieńskim Jakub Świnka, jeden z najwybitniejszych polityków średniowiecznej Polski, rzecznik jedności państwa Synod w Łęczycy - nakaz głoszenia kazań po polsku, kierownicy szkół muszą znać polski Chrystianizacja Litwy. Litwa objęta zasięgiem archidiecezji gnieźnieńskiej Polska delegacja na soborze w Konstancji (Paweł Włodkowic) broni poglądu, że pogan nie należy nawracać siłą Napad husyckich rycerzy-rabusiów na Jasną Górę, uszkodzenie obrazu Matki Boskiej „Ojcze nasz”, „Zdrowaś Mario” i „Wierzę” - pierwszy druk w języku polskim Rozwój literatury religijnej w języku polskim, budownictwa i szkolnictwa kościelnego Królewski zakaz przywozu do kraju literatury luterańskiej, rosnące wpływy reformacji Ok. 1/3 szlachty pod wpływem reformacji; luteranie (mieszczanie w Prusach), kalwini i arianie (szlachta w Małopolsce, magnaci litewscy), bracia czescy (pd. Wielkopolska) Sejm piotrkowski rozważa możliwość utworzenia kościoła narodowego Sprowadzenie jezuitów do Polski przez Stanisława Rozjusza, bpa warmińskiego, wkrótce rozwinięcie szkolnictwa średniego przez jezuitów (1564 kolegium w Braniewie) Konfederacja warszawska (28 I) - zagwarantowanie zasad tolerancji wyznaniowej Pierwsze wydanie „Żywotów Świętych” Piotra Skargi Ogłoszenie w Brześciu unii kościoła wschodniego z łacińskim Wydanie Biblii w tłumaczeniu Jakuba Wujka Jasna Góra głównym sanktuarium narodowym (zwł. po obronie przed Szwedami 1656) Śluby lwowskie Jana Kazimierza (1 IV) Początek bujnego rozwoju bractw religijnych Zakaz budowy nowych zborów i publicznych nabożeństw protestanckich Reforma zakonu bazylianów wzmacnia kościół greckokatolicki Ingerencja zaborców w sprawy Kościoła (m.in. kasaty klasztorów); ruch na rzecz świeckości szkoły, laicyzacja części elit społecznych (znaczne wpływy masonerii) Potępienie przez papieża Grzegorza XVI powstania listopadowego Ogłoszenie przez władze rosyjskie wcielenia kościoła unickiego do prawosławnego Odrodzenie życia religijnego, wpływy mesjanizmu narodowego Manifestacje religijno-narodowe w Królestwie Polskim i zamknięcie kościołów po ich sprofanowaniu przez wojska rosyjskie (15 X) Kasata zakonów w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym Zakaz kontaktów duchowieństwa Królestwa Polskiego z Rzymem Kulturkampf w zaborze pruskim: walka przeciw katolicyzmowi i polskości |
1921
1925 1939-44 1945 1953 1953 1956
1972 1978 1979 1981 lata 80. lata 80. 1989-92
1992 |
Konstytucja marcowa: zasada wolności religijnej przy zachowaniu naczelnego stanowiska wyznania rzymskokatolickiego Zawarcie konkordatu ze Stolicą Apostolską (10 II), nowa organizacja kościelna Prześladowania Kościoła pod okupacją radziecką (do 1941) i niemiecką Uznanie przez nowe władze konkordatu z 1925 za nieważny (12 X) Dekret władz przyznający im prawo ingerencji w obsadę stanowisk w Kościele (13 II) Proces i skazanie bpa Kaczmarka na 12 lat wiezienia, uwięzienie prymasa (25 IX) Uroczystość odnowienia Ślubów Jasnogórskich z udziałem 1 min wiernych (Często- chowa, 26 VIII), uwolnienie prymasa (28 X), cofnięcie dekretu z 13 II 1953 Nowy, odpowiadający istniejącym granicom, podział na diecezje na „ziemiach odzyskanych” Wybranie Karola Wojtyły na papieża (16 X) Pierwsza wizyta papieża Jana Pawła II w Polsce (następne: 1983, 1987, 1991, 1995) Śmierć kardynała Wyszyńskiego (28 V, w 15 dni po zamachu na papieża) W pieszych pielgrzymkach przybywa corocznie do Częstochowy kilkaset tys. osób Zgoda władz na budowę nowych kościołów w kraju Odzyskanie prawa nauczania w szkołach, powstawanie katolickich rozgłośni radiowych, dostęp do telewizji; jednocześnie ujawnienie się postaw antyklerykalnych Nowy podział kraju na 39 diecezji (w tym 13 nowych), powstanie ordynariatu polowego |
POLSKA PRZEDROZBIOROWA