Statystyka

Wykład ósmy

Badanie poziomu życiowego ludności

Dotyczy materialnego położenia ludzi (stopa życiowa, dobrobyt ekonomiczny).

Przez dobrobyt życiowy rozumie się stopień zaspokojenia potrzeb materialnych i niematerialnych, indywidualnych i zbiorowych ludności w danym czasie, w danym kraju.

Istnieją 3 metody ilościowego wyznaczania poziomu stopy życiowej:

1. Ustala się naukowo opracowany wzorzec postaci wektora, którego składowe zawierają pewne grupy potrzeb i poziom ich optymalnego zaspokojenia (np.. ile się powinno spożywać białka, metraż na jednego mieszkańca). Rzeczywiste elementy są porównywane z powyższym wzorcem.

2. Wzorzec nie jest ustalany, natomiast przyjmuje się podział zaspokojenia potrzeb na podstawie jakiegoś kraju, który może służyć za wzorzec. Do porównania należy wnieść korekty wynikające z różnic między krajami (klimat, zwyczaje)

3. Badamy rzeczywistość rzeczywistość w dwóch badanych okresach. Porównania dokonuje się za pomocą miar indeksów.

Subiektywnej ocenie poziomu życiowego można wyróżnić:

1. Demonstracja zewnętrzna - nie ma zwyczaju, aby porównywać się z gorszym krajem

2. Demonstracja wewnętrzna danym środowisku porównujemy się do jednostek lepszych

Problemy:

1. Istnieje cały szereg elementów, które wpływają na poziom życiowy, które same w sobie są mierzalne a które trudno jest włączyć do indeksu np.: czas pracy, płatne urlopy, opieka zdrowotna

2. Elementy stworzone przez człowieka - majątek, (np., wyposażenie mieszkań) Kraje o podobnym PKB mogą mieć różne stopy życiowe ze względu na wcześniej zgromadzony majątek.

3. Warunki klimatyczne

4. Istnieje cały szereg czynników, które dają się mierzyć w sposób negatywny np. bezpieczeństwo, natomiast przypominamy sobie o nich w sposób negatywny, gdy je tracimy.

5. Dostępność do dóbr kulturalnych

Statystyka rejestruje dobra w momencie przekazania ich konsumentom

Gusta, przyzwyczajenia także zmieniają się w czasie.

Analityczne mierniki poziomu życiowego

1. Spożycie dóbr konsumpcyjnych w jednostkach naturalnych, np. kilogramy spożycia chleba

2. Wyposażenie w urządzenia trwałe w przeliczeniu na rodzinę

3. Dostępność ochrony zdrowia, oświaty

4. Korzystanie z dóbr kulturalnych

Wiele z powyższych miar ma charakter historyczny np. korzystanie z kin wobec kin domowych

Syntetyczne mierniki poziomu życiowego

1. Realna płaca, wynagrodzenie, dochód - w bezwzględnym wymiarze jest niemierzalna. Natomiast można zmierzyć precyzyjnie zmianę tej wielkości za pomocą indeksu (wskaźnika) płacy realnej.
   

WPN wskaźnik płacy nominalnej

WKU - wskaźnik kosztów utrzymania

Zmiana cen powoduje, że zmienia się siła nabywcza pieniądza tzn. siła nabywcza jest odwrotnością wskaźnika cen.

Np. WPN=110, WKU=105

WPR=(110/105)*100=104,9

Handel zagraniczny - Terms of Trade (TofT)

Wartość obrotów można policzyć na dwa sposoby:

- w cenach krajowych

- w cenach zagranicznych

Eksport
- wartość eksportu w cenach krajowych

- wartość eksportu w walutach zagranicznych

- ile jednostka waluty obcej wymaga nakładu w cenach krajowych

Import
- ile na rynku wewnętrznym otrzymujemy jednostek waluty krajowej za towary przywiezione w cenach zagranicznych

Rachunek wolumenu obrotów - zależy od tego czy przyjęliśmy cenę krajową czy też obcą. Indeksy liczone w walucie krajowej różnią się od indeksów liczonych w walucie zagranicznej

Ceny mogą być podawane w systemach:

1. FOB - Frez on Bard

2. CIF - Cost Insurance Fracht

Ceny FOB lub CIF mogą Zawierć różne składniki wpływające na wielkość cen

Ceny transakcyjne decydują o warunkach wymiany, są uzależnione od:

Cen dewizowych

Zmiany kursu walut obcych

W Polsce rachunek tych cen podaje się na podstawie wyników w handlu zagranicznym liczonym wg Paashego.

Eksport FOB i import CIF w Polsce 1989-2001

	1989	1990	1991	1992	1993	1994	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001
import	277,4	734,1	130,2	116,5	166,5	127,2	119,2	111,1	113,6	102,4	107,2	105,4	93,8
eksport	323,4	614,4	118,7	127,6	125,6	128,8	121,2	108,1	112,9	106,8	108,1	101,2	98,0
TofT	116,6	83,7	91,2	109,5	107,8	101,3	101,7	97,3	99,4	104,3	100,8	96,0	102,3

Rok poprzedni = 100

Zakładamy, że importujemy i eksportujemy jedno dobro

q_ip_i=q_ep_e,

- term sof trade - stosunek ceny eksportowej do ceny importowej

zakładmy, że eksportujemy n towarów i usług a importujemy - m

rachunek relacji cen eksportowanych dóbr do en importowanych dóbr:

L P

Indekst TofT jest stosunkiem indeksów eksportu do importu

Te indeksy buduje się tak samo jak indeksy wydajności pracy

W Polsce liczy się TofT strukturą Paashego. Rozbieżności indeksów L i P są duże.

Statystyka Wykłady 2003-01-17, 12:12

Strona 1 z 3

---